Το ανακτημένο νερό που προέρχεται από την τριτοβάθμια επεξεργασία λυμάτων είναι μια αξιόπιστη πηγή νερού, η οποία προσθέτει σημαντικές ποσότητες στο υδατικό ισοζύγιο και παράλληλα επιτρέπει την εξοικονόμηση φρέσκου νερού στα φράγματα και στους υπόγειους υδροφορείς.

Σύμφωνα με τον περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμο του 1971 και τον τροποποιητικό Νόμο Ν108(Ι)/2004 ο οποίος αποτελεί την εναρμόνιση της Εθνικής Νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 91/271/ΕΟΚ για τα Αστικά Λύματα, πρέπει σε κάθε οικισμό με ισοδύναμο πληθυσμό άνω των 2000 ατόμων να υφίστανται και να λειτουργούν δίκτυα συλλογής λυμάτων, μέσω των οποίων να μεταφέρονται τα λύματα σε σταθμό επεξεργασίας λυμάτων και να υποβάλλονται σε τουλάχιστον δευτεροβάθμια επεξεργασία. Από την αρχή της εφαρμογής της Οδηγίας, στην Κύπρο είχε εφαρμοστεί επιπλέον πρόγραμμα για την τριτοβάθμιας επεξεργασία των λυμάτων, ώστε το παραγόμενο ανακτημένο νερό να είναι κατάλληλο για χρήση για αρδευτικούς σκοπούς. Η τακτική αυτή εφαρμόστηκε τόσο στα αποχετευτικά συστήματα των μεγάλων αστικών περιοχών, όσο και στις αγροτικές περιοχές.

Το ανακτημένο νερό χρησιμοποιείται στην Κύπρο για την άρδευση γεωργικών και κτηνοτροφικών καλλιεργειών καθώς και χώρων πρασίνου, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και με την εφαρμογή συγκεκριμένων πρακτικών και την αποφυγή άλλων, σύμφωνα με τον Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, τις νενομισμένες 'Αδειες Απόρριψης Αποβλήτων και τη σχετική νομοθεσία.

Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) ανακοίνωσε στις 26 Ιουνίου 2023 την έναρξη εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/741 σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση των υδάτων. Ο Κανονισμός έχει γενική ισχύ, είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα στο κάθε Κράτος Μέλος.

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2020/741 θεσπίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα και την παρακολούθηση των υδάτων και διατάξεις για τη διαχείριση κινδύνου, για την ασφαλή χρήση ανακτημένου νερού στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων. Στόχος του είναι να εγγυηθεί ότι το ανακτημένο νερό είναι ασφαλές για γεωργική άρδευση, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτόν υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας του ανθρώπου και των ζώων, προάγοντας την κυκλική οικονομία, στηρίζοντας την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60/ΕΚ).

Σημειώνεται ωστόσο ότι οι υφιστάμενες αντίστοιχες παράμετροι και τα σχετικά μέτρα που ισχύουν στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι ήδη αυστηρά και εντός των ορίων του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/741.

Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων είναι αρμόδιο για την τριτοβάθμια επεξεργασία και τη διαχείριση του ανακτημένου νερού που παράγεται από τα Αστικά Συμβούλια Αποχετεύσεων Λευκωσίας, Λεμεσού-Αμαθούντας, Λάρνακας, Πάφου και Παραλιμνίου-Αγίας Νάπας. Η ετήσια παραγωγή των εν λόγω σταθμών (με εξαίρεση το σταθμό επεξεργασίας λυμάτων στη Μια Μηλιά) έχει φθάσει το 2022, τα 27.8 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, τα οποία διανέμονται μέσω των κυβερνητικών αρδευτικών δικτύων για την άρδευση γεωργικών και κτηνοτροφικών καλλιεργειών καθώς και για χώρους πρασίνου. Σημειώνεται ότι, το ανακυκλωμένο νερό που παράγεται από το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου διοχετεύεται στον υδροφορέα Έζουσας, με σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Από εκεί αντλείται πλέον με τις ιδιότητες φρέσκου νερού και διανέμεται για χρήση μέσω του Κυβερνητικού δικτύου για αρδευτικούς σκοπούς μόνο. Παρόμοια, σημαντικές ποσότητες ανακτημένου νερού που παράγεται από το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λεμεσού-Αμαθούντας διοχετεύεται στον υδροφορέα Ακρωτηρίου ο οποίος χρησιμοποιείται μόνο για αρδευτικούς σκοπούς.

Η διαχείριση του ανακτημένου νερού που παράγεται από τα αγροτικά συμβούλια αποχετεύσεων γίνεται από τα αρμόδια τοπικά Συμβούλια, τα οποία διοχετεύουν το νερό αυτό σε περιοχές των εμπλεκομένων δήμων/κοινοτήτων.

Σημειώνεται επίσης ότι κάποιες ποσότητες ανακτημένου νερού παράγονται και από σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων που βρίσκονται εγκατεστημένοι σε κοινότητες με ισοδύναμο πληθυσμό κάτω των 2000, καθώς επίσης και σε στρατόπεδα και νοσοκομεία, το οποίο διατίθεται σύμφωνα με τις νενομισμένες Άδειες Απόρριψης Αποβλήτων και το Διάταγμα Κ.Δ.Π. 379/2015.