Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση να απευθύνω χαιρετισμό στην ημερίδα με τίτλο «Το χαρούπι της Κύπρου μας», που διοργανώνει το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η ημερίδα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού προβάλλει θέματα που απορρέουν κυρίως από τις δράσεις του ερευνητικού προγράμματος «Χαρούπι – Ο Μαύρος Χρυσός της Κύπρου – Η επιστήμη συναντά τη βιομηχανία». Το Έργο, με συντονιστή το Πανεπιστήμιο Κύπρου και πολλούς συνεργαζόμενους φορείς, έχει ως στόχο να συμβάλει στην εξέλιξη, επαναφορά και ανάπτυξη της βιομηχανίας του χαρουπιού στην Κύπρο, σε μια νέα, σύγχρονη μορφή.
Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, αποδίδει τεράστια σημασία στην προώθηση καλλιεργειών προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες της Κύπρου, στο πλαίσιο της αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης και της προσαρμογής στις συνθήκες που επιφέρει η παγκόσμια κλιματική αλλαγή. Η χαρουπιά, αποτελεί αναμφίβολα μοναδικό γενετικό πόρο με μακρά παράδοση προσαρμογής σε εδαφοκλιματικές συνθήκες στις οποίες δύσκολα ευδοκιμούν άλλες δενδρώδεις καλλιέργειες. Για αιώνες, η κυπριακή ύπαιθρος καλυπτόταν από σημαντικές εκτάσεις χαρουπώνων, που δημιουργήθηκαν από τους αγρότες μας, κυρίως με εμβολιασμό άγριων δένδρων. Η χαρουπιά διασυνδέθηκε άμεσα με το αγροπεριβαλλοντικό ανάγλυφο της Κύπρου, καθώς και με την ιστορία και παράδοση των τοπικών κοινοτήτων. Η συλλογή και εξαγωγή χαρουπιών αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες μια από τις σημαντικότερες πηγές γεωργικού εισοδήματος. Η Κύπρος, εδραιώθηκε στο παρελθόν ως μια από τις κυριότερες παραγωγικές χώρες και το κυπριακό χαρούπι απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης για την ποιότητά του. Παράλληλα, η μεταποίηση των χαρουπιών προσέδιδε πρόσθετο εισόδημα στις τοπικές κοινωνίες και συνέβαλλε στην κάλυψη των διατροφικών αναγκών του πληθυσμού, με προϊόντα υψηλής θερμιδικής αξίας.
Μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η στροφή της κυπριακής γεωργίας σε εντατικές καλλιέργειες υψηλών εισροών, με μεγάλες απαιτήσεις σε άρδευση, λίπανση και φυτοπροστασία, σήμανε μια περίοδο εγκατάλειψης και υποβάθμισης της χαρουποκαλλιέργειας, που επέφερε σημαντική μείωση στον όγκο εξαγωγών. Οι νέες καλλιέργειες εξασφάλιζαν γρήγορα αυξημένο γεωργικό εισόδημα, το οποίο ωστόσο συνοδεύτηκε από μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, που τις κατέστησε μη αειφόρες. Παράλληλα, η παγκοσμιοποίηση της εμπορίας γεωργικών προϊόντων κατά τις τελευταίες δεκαετίες επέφερε σημαντικό κλονισμό στην ανταγωνιστικότητα των νέων καλλιεργειών και σταδιακή αποψίλωση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κύπρου ως χώρας παραγωγής.
Υπό το φάσμα της κλιματικής αλλαγής, οι συνθήκες καθιστούν επιτακτική την επαναξιολόγηση της χαρουποκαλλιέργειας σε συστηματική βάση και την περαιτέρω ανάπτυξη τεχνογνωσίας στο πεδίο της καλλιέργειας και της μεταποίησης χαρουπιών. Η στροφή αυτή άλλωστε, επιβάλλεται και από τις νέες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αποτυπώνονται στην Πράσινη Συμφωνία, και ειδικότερα στη «Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα» αλλά και στη νέα στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», που αποσκοπούν σε ένα πιο δίκαιο και βιώσιμο διατροφικό κύκλο, ο οποίος θα ωφελεί την υγεία των ανθρώπων, θα ανταμείβει ικανοποιητικά παραγωγούς και εμπόρους, ενώ, παράλληλα, θα προστατεύει το περιβάλλον. Η χαρουποκαλλιέργεια είναι απόλυτα συμβατή με τις στρατηγικές αυτές γιατί έχει περιορισμένες απαιτήσεις σε εισροές φυτοπροστασίας, λίπανσης και άρδευσης, παράγοντας που της προσδίδει χαρακτηριστικά αειφορίας και προάγει τη βιοποικιλότητα. Πέρα από την αγροπεριβαλλοντική αξία της χαρουποκαλλιέργειας, ανεξάντλητη είναι και η προοπτική μεταποίησης του χαρουπιού για την παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής, γαστρονομικής και φαρμακευτικής αξίας. Η ανάπτυξη τέτοιων προϊόντων, επιφέρει σημαντική πρόσθετη αξία και συνάμα αυξάνει την ανταγωνιστικότητα των κυπριακών προϊόντων στο διεθνές εμπόριο.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, στηρίζει πρωτοβουλίες όπως η σημερινή, κάτι που φαίνεται και μέσα από τη συμμετοχή του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών στο ερευνητικό πρόγραμμα «Χαρούπι – Ο Μαύρος Χρυσός της Κύπρου – Η επιστήμη συναντά τη βιομηχανία» αλλά και μέσα από τις δράσεις του για χαρακτηρισμό της ποιότητας των κυπριακών χαρουπιών και για ενίσχυση της μεγάλης προσπάθειας για βιολογική καταπολέμηση της ποντίκας.
Τελειώνοντας, συγχαίρω θερμά τους διοργανωτές της σημερινής εκδήλωσης, τους έγκριτους εισηγητές-ομιλητές, όλους τους συμμετέχοντες, καθώς και όλους τους συνεργαζόμενους φορείς υλοποίησης του έργου. Παράλληλα, εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της ημερίδας και επιτυχή ολοκλήρωση του συνόλου του ερευνητικού προγράμματος, τα αποτελέσματα του οποίου θα αξιοποιηθούν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, για την περαιτέρω ανάπτυξη της καλλιέργειας και της μεταποίηης του χαρουπιού και προς όφελος του κύπριου αγρότη, της κυπριακής υπαίθρου και του φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας μας.
|