ΕκτύπωσηΕκτύπωση Κλείσιμο Κλείσιμο

Κυπριακή Δημοκρατία
Βελτίωση Φυτών




Ο Κλάδος Βελτίωσης Φυτών ασχολείται µε τη γενετική βελτίωση της αποδοτικότητας του κριθαριού και του σιταριού, τις ασθένειες των σιτηρών και ψυχανθών, την ποιοτική αξιολόγηση και διαχείριση του συγκοµιζόµενου προϊόντος, τις καλλιεργητικές φροντίδες των φυτών, και τις ποικιλίες ψυχανθών και κτηνοτροφικών φυτών. Επιπρόσθετα, στον κλάδο διεξάγεται έρευνα για τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά (ΑΦΦ). Παράλληλα έχει την ευθύνη της διαχείρισης του γενετικού υλικού όλων των καλλιεργούµενων ποικιλιών που προέκυψαν από το πρόγραμμα Βελτίωσης του Κλάδου και την παραγωγή του σπόρου του βελτιωτή, που αποτελεί την απαρχή εµπορικής παραγωγής πιστοποιηµένων σπόρων. Υπάρχει συνεργασία µε διεθνή ιδρύµατα βελτίωσης, όπως το CIMMYT και η ICARDA, τα οποία αποστέλλουν ετησίως υποσχόμενα γενετικά υλικά για δοκιµή στις συνθήκες της Κύπρου. Ιδιαίτερη σηµασία δίνεται στην βελτίωση των χορτοδοτικών σιτηρών και ψυχανθών, που αποτελούν την κύρια πηγή χονδροειδών ζωοτροφών απαραίτητων για την σωστή διατροφή των μηρυκαστικών. Την τελευταία τριετία έχουν εγγραφεί δύο νέες ποικιλίες σανοποιητικού κριθαριού στον Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών , η ΠΗΓΗ και το ΠΟΛΙΤΙΚΟ. Η ΠΗΓΗ είναι μία εύπεπτη ποικιλία χωρίς άγανα, ενώ το ΠΟΛΙΤΙΚΟ συνδυάζει καλή παραγωγή σπόρου και χορτομάζας. Μία νέα ποικιλία «γυμνού» κριθαριού, ιδιαίτερα κατάλληλη για εκτροφή χοίρων και πουλερικών, αλλά και για ανθρώπινη κατανάλωση, είναι στη διαδικασία εγγραφής.


Στο σιτάρι νέες υποσχόµενες γενετικές γραµµές εξετάζονται για την προσαρμοστικότητα τους στις κυπριακές εδαφοκλιματολογικές συνθήκες. Δύο νέες ποικιλίες προτάθηκαν για εγγραφή. Ιταλικές ποικιλίες εισήχθησαν µε σκοπό να ελεγχθούν κάτω από τις εδαφοκλιµατολογικές συνθήκες της Κύπρου ως εναλλακτική λύση των ποικιλιών του ΙΓΕ για περιόδους ανοµβρίας. Επίσης τρεις νέες ποικιλίες Τριτικάλε έχουν σταλεί στην Μονάδα Εγγραφής Ποικιλιών για εγγραφή τους στον ΕΚΠ. Δόθηκε επίσης μεγάλη έμφαση στη δημιουργία ποικιλιών μαλακού σιταριού για κτηνοτροφικούς σκοπούς, οι οποίες μεταξύ άλλων θα έχουν ψηλή θρεπτική αξία, μεγάλη χορτομάζα και δεν θα έχουν άγανα τα οποία πληγώνουν τα ζώα.

Στο κριθάρι διενεργούνται πειράµατα για δηµιουργία νέων, βελτιωµένων ποικιλιών προσαρµοσµένων στις εδαφοκλιµατικές συνθήκες της Κύπρου με χρήση καινοτόμων μεθόδων γενετικής βελτίωσης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δημιουργία ποικιλιών κατάλληλων για συνθήκες βιολογικής γεωργίας και για στήριξη των παραγωγών που ασχολούνται με βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία. Η ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας είναι σύγχρονη τάση με ανερχόμενη ζήτηση στην ΕΕ. Βασικός στόχος είναι η δηµιουργία ποικιλιών κριθαριού που θα μπορούν να ανταπεξέρχονται ικανοποιητικά στις συνθήκες ξηρασίας, που αντιμετωπίζει η Κύπρος µε ολοένα αυξημένη συχνότητα λόγω των κλιματικών αλλαγών. Άλλος στόχος είναι η δημιουργία ποικιλιών διπλής χρήσης, που θα είναι κατάλληλες τόσο για σανοποίηση, όσο και για παραγωγή σπόρου. Στα πλαίσια αυτά συνεχίζεται η μελέτη και η αξιοποίηση παραδοσιακών Κυπριακών ποικιλιών κριθαριού και διατοπικές δοκιµές γενοτύπων από πρόσφατες διασταυρώσεις μεταξύ εισαγόμενου γενετικού υλικού από χώρες όπως η Αυστραλία, που έχουν το Μεσογειακού τύπου κλίµα, και Κυπριακών ποικιλιών.

Περαιτέρω έµφαση δίνεται στη δηµιουργία νέων ποικιλιών χωρίς άγανα, αλλά και στη δηµιουργία ποικιλιών τύπου «γυµνοκριθής», οι οποίες είναι ιδιαίτερα κατάλληλες για ανθρώπινη κατανάλωση και για διατροφή των µονογαστρικών ζώων.Η κατανάλωση κριθαριού για ανθρώπινη διατροφή επανέρχεται ως νέα τάση στην κοινωνία της σύγχρονης Κύπρου, αν και έχει βαθιές ιστορικές ρίζες σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Η τάση αυτή είναι σε πλήρη συμφωνία µε τις τελευταίες ιατρικές µελέτες σχετικά µε την πολλαπλή ωφέλεια που προκύπτει για τον ανθρώπινο οργανισµό από την κατανάλωση προϊόντων µε βάση το κριθάρι. Σε συνεργασία µε τα κατά τόπους επαρχιακά γραφεία του Τµήµατος Γεωργίας και ενδιαφερόµενους παραγωγούς, έχει αναπτυχθεί καινοτόµο πρόγραµµα Συµµετοχικής Βελτίωσης (Participatory Breeding), στο οποίο οι Κύπριοι παραγωγοί συμμετέχουν ενεργά στη δηµιουργία νέων, βελτιωµένων ποικιλιών κριθαριού, προσαρµοσµένων στις ξηροθερµικές συνθήκες της Κύπρου.

Οι ποικιλίες βίκου Κίµων και Ζήνων εγγράφηκαν στον ΕΚΠ. Η βελτίωση της μηδικής, για ποικιλίες µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αντοχής στην ξηρασία και ικανότητας συνέχισης της παραγωγικής τους διαδικασίας τους χειµερινούς µήνες απέδωσε δύο ποικιλίες οι οποίες εγγράφηκαν στον ΕΚΠ. Οι ποικιλίες αυτές είναι οι Ντόπια και Νικόκλια.

Σε εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα γενετικής βελτίωσης του ντόπιου λουβιού με έμφαση στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, μέσω του οποίου έχει δημιουργηθεί σειρά βελτιωμένων υλικών στα οποία γίνεται συστηματική φαινοτύπιση ακριβείας και μελέτες των αζωτοδεσμευτικών βακτηρίων και μυκοριζών του ριζικού συστήματος, σε συνεργασία με τον Κλάδο Αγροβιοτεχνολογίας. Ο Κλάδος συμμετέχει στα προγράμματα Ορίζοντα 2020 DIVERSIFOOD, AGRICYGEN, και σε σειρά άλλων προγραμμάτων όπως τα SUPREME, ORGANICO, και OLIVE MIRACLE.

Σχετικά με τα ΑΦΦ έχουν υλοποιηθεί οι ερευνητικές προτάσεις «Γενετική ταυτοποίηση των πέντε ειδών Mentha sp. με μοριακές μεθόδους» και «Προοπτική καλλιέργειας της στέβιας στην Κύπρο». Στόχος της πρώτης ερευνητικής πρότασης ήταν να συγκριθούν τα πέντε είδη δυόσμου που απαντούν στην Κύπρο και να βρεθούν οι μεταξύ τους διαφορές σε μοριακό επίπεδο. Το είδος που καλλιεργείται κατεξοχήν στην Κύπρο είναι το Mentha viridis, το οποίο συγκρίθηκε με τα είδη Mentha longifolia, Mentha aquatica, Mentha pulegium, Mentha piperita. Στη δεύτερη πρόταση έγινε σύγκριση μεταξύ τεσσάρων ποικιλιών στέβιας, Stevia rebaudiana, σε κυπριακές εδαφοκλιματικές συνθήκες και οικονομική ανάλυση της καλλιέργειας. Η έρευνα συνεχίζεται με την ποικιλία στέβιας Candy, η οποία ξεχώρισε λόγω των παραγωγικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της από τις ποικιλίες που μελετήθηκαν. Μελετάται η επίδραση του επίπεδου άρδευσης, του χρόνου εφαρμογής της λίπανσης και του ύψους κοπής στη συγκομιδή στα παραγωγικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του φυτού, στην αντιοξειδωτική δράση του εκχυλίσματος και το φαινολικό περιεχόμενο φυτού.

Επιπλέον, έχει ξεκινήσει ερευνητική πρόταση σχετική με τη μελέτη, αξιολόγηση και τις δυνατότητες αξιοποίησης των βρώσιμων ΑΦΦ της Κυπριακής χλωρίδας. Tα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί στο ΙΓΕ εκπαιδευτικά εργαστήρια, ημερίδες και σεμινάρια για παραγωγούς αρωματικών φυτών, μεταποιητές και άλλους ενδιαφερόμενους του κλάδου με θέμα την μεταποίηση και εμπορία των ΑΦΦ, τις τάσεις της αγοράς, την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και το ρόλο της έρευνας και στόχο την επιμόρφωση των παραγωγών και ενίσχυση του κλάδου.

Προσωπικό Κλάδου


Χριστίνα Πίττα, Διονυσία Φασούλα, Ανδρέας Παλλίδης, Κωνσταντίνα Σταυρίδου




No documents found

_______________________________________________
© 2012 - 2024 Κυπριακή Δημοκρατία,
Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών