 |
Ο Kλάδος Εκτίμησης Αλιευτικών Αποθεμάτων πραγματοποιεί μελέτες εκτίμησης της κατάστασης των ιχθυοπληθυσμών της Κύπρου (stock assessment), εκτιμά δηλαδή πόσο μεγάλοι είναι οι πληθυσμοί των ψαριών στη θάλασσα, ποιο είναι το επίπεδο εκμετάλλευσής τους από τα διάφορα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και ποιο είναι το ιδανικό επίπεδο εκμετάλλευσης που θα οδηγούσε στη μέγιστη και σταθερή στο χρόνο ποσότητα αλίευσής τους (Μέγιστη Βιώσιμη Απόδοση – Maximum Sustainable Yield). Η μελέτη εκτίμησης αποθεμάτων επιχειρεί επίσης να δώσει απαντήσεις στο πώς θα επηρεαστεί ένα είδος με τη διατήρηση/ τροποποίηση της αλιευτικής πίεσης που του ασκείται. Βάσει των αποτελεσμάτων των μελετών εκτίμησης, ο Τομέας Αλιευτικών Πόρων προτείνει διαχειριστικά μέτρα που να συμβάλλουν στην εξασφάλιση της Μέγιστης Βιώσιμης Απόδοσης των αλιευόμενων ειδών.
Οι μελέτες εκτίμησης αποθεμάτων βασίζονται σε διάφορα μοντέλα, τα οποία αναπτύσσονται σε ειδικά λογισμικά που είναι διαθέσιμα στην επιστημονική κοινότητα. Κάθε μοντέλο έχει τις δικές του απαιτήσεις όσον αφορά τα διαθέσιμα δεδομένα που πρέπει να εισαχθούν, και τις παραδοχές του.
Για την εκτίμηση της κατάστασης των ιχθυοπληθυσμών απαιτείται η συλλογή και επεξεργασία ορισμένων βιολογικών, στατιστικών, ακόμη και οικονομικών δεδομένων, ανάλογα με το μοντέλο που χρησιμοποιείται. Από το 2005 ο Τομέας Αλιευτικών Πόρων εφαρμόζει το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Δεδομένων, το οποίο βασίζεται στο Κοινοτικό Νομοθετικό Πλαίσιο Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων (Κανονισμοί (ΕΚ) αριθ. 199/2008, αριθ. 665/2008 και Απόφαση 2010/93/ΕΕ). Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει ως σκοπό τη δημιουργία πολυετών σειρών δεδομένων, συμβατών μεταξύ των Κρατών Μελών, που θα εξασφαλίζουν την αξιολόγηση της κατάστασης των αλιευτικών πόρων και τη βιωσιμότητα του αλιευτικού τομέα. Ο κλάδος Εκτίμησης Αλιευτικών Αποθεμάτων είναι υπεύθυνος για τη συλλογή και επεξεργασία των βιολογικών δεδομένων.
Στα πλαίσια του Εθνικού Προγράμματος πραγματοποιούνται συστηματικά δειγματοληψίες σε αλιευτικά καταφύγια και λιμάνια όπου πραγματοποιούνται οι εκφορτώσεις των αλιευμάτων, καθώς και επί των αλιευτικών σκαφών, με σκοπό την καταγραφή της παραγωγής αλιευμάτων, της ποσότητας και κατηγορίας αλιευτικών εργαλείων, δεδομένων μήκους ατόμων από συγκεκριμένα είδη, καθώς και δεδομένα απορρίψεων (ποσότητες αλιευμένων ειδών που ρίχνονται πίσω στη θάλασσα, είτε ζωντανά είτε νεκρά). Είδη για τα οποία συλλέγονται πληροφορίες είναι η γόπα (Boops boops), η μαρίδα (Spicara smaris), το λυθρίνι (Pagellus erythrinus), η στρίλια (Mullus barbatus) το μπαρμπούνι (Mullus surmuletus), η κουρκούνα (Siganus spp.), ο σκάρος (Sparisoma cretense), ο χάννος (Serranus cabrilla) κ.ά. Από τα μεγάλα πελαγικά είδη, συλλέγονται δεδομένα από το ξιφία (Xiphias gladius), μακρύπτερο τόνο (Thunnus alalunga) και ερυθρό τόνο (Thunnus thynnus).
Επίσης, κατά τη διάρκεια των δειγματοληψιών συλλέγονται από τα αλιεύματα ορισμένων ειδών, σημαντικών για την Κυπριακή αλιεία, δείγματα ατόμων για τον προσδιορισμό βιολογικών μεταβλητών. Τέτοια είδη είναι η γόππα, το λυθρίνι, η μαρίδα, το μπαρμπούνι και η στρίλια. Συγκεκριμένα, στο εργαστήριο καταγράφονται μήκος, βάρος, φύλο και στάδιο γεννητικής ωριμότητας. Επίσης, εξάγονται ωτόλιθοι (ζεύγος ασβεστιτικών σχηματισμών που βρίσκονται στο κρανίο των ψαριών) με την «ανάγνωση» των οποίων γίνεται εκτίμηση της ηλικίας των ψαριών. Με τα δεδομένα αυτά εκτιμούνται η ηλικιακή σύνθεση των αλιευμάτων, οι παράμετροι αύξησης, οι σχέσεις μήκους-ωριμότητας και σχέσεις μήκους-βάρους των ειδών · αυτές οι βιολογικές μεταβλητές είναι απαραίτητες για την εφαρμογή αναλυτικών μεθόδων εκτίμησης των αποθεμάτων.
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, η καταγραφή βιολογικών δεδομένων και η εκτίμηση βιολογικών μεταβλητών είναι απαραίτητες για την εκτίμηση των αποθεμάτων, βάσει των οποίων γίνονται εισηγήσεις για τη λήψη διαχειριστικών μέτρων. Επομένως, για να είναι όσον το δυνατόν πιο ορθά και κοντά στην πραγματικότητα τα αποτελέσματα των μελετών, πρέπει η καταγραφή και εκτίμηση να γίνονται με ακρίβεια και βάσει των κατάλληλων μεθοδολογιών. Βασική προϋπόθεση για τη συλλογή αντιπροσωπευτικών δεδομένων αποτελεί φυσικά η καλή συνεργασία με τους αλιείς.
| |