Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών όρισε την 29η Σεπτεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την απώλεια τροφίμων και τα απόβλητα τροφίμων (IDAFLW).
Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία του προβλήματος και τις πιθανές λύσεις του σε όλα τα επίπεδα, αλλά και η προώθηση σε παγκόσμιο επίπεδο, συλλογικών δράσεων για την επίτευξη του Στόχου Αειφόρου Ανάπτυξης για μείωση κατά το ήμισυ, έως το 2030, της κατά κεφαλήν σπατάλης τροφίμων παγκοσμίως και μείωση της απώλειας τροφίμων σε όλο το εύρος της αλυσίδας παραγωγής και ανεφοδιασμού.
Η μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής «Farm to Fork» της ΕΕ για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων, το οποίο προτείνει να τεθούν νομικά δεσμευτικοί στόχοι για τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2023.
Εκτιμάται ότι, το 20% (88 εκ. τόνοι στην Ε. Ένωση ή 1.3 δις τόνοι παγκοσμίως-FAO) του συνόλου των τροφίμων που παράγουμε χάνεται ή σπαταλιέται ετησίως, ενώ ταυτόχρονα 33 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να απολαύσουν ένα ποιοτικό γεύμα κάθε δεύτερη ημέρα.
Η απώλεια και η σπατάλη των τροφίμων παρατηρείται σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την αγροτική παραγωγή έως την τελική κατανάλωση των νοικοκυριών. Στην Ε. Ένωση, οι τομείς που συμβάλλουν κυρίως στην σπατάλη των τροφίμων είναι τα νοικοκυριά (53%) και η μεταποίηση (19%), ενώ ακολουθούν οι υπηρεσίες τροφίμων (12%), η πρωτογενής παραγωγή (11%) και το χονδρικό και λιανικό εμπόριο (5%) (FUSIONS). Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι συντελεστές της αλυσίδας τροφίμων συμβάλλουν στην απώλεια και σπατάλη των τροφίμων και συνεπώς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και μείωσή τους.
Σύμφωνα με μελέτες, οι αιτίες που προκαλούν την απώλεια και τη σπατάλη των τροφίμων, εντοπίζονται από το στάδιο της προ-συγκομιδής έως την κατανάλωση και εντοπίζονται στις πρακτικές παραγωγής, στα πρότυπα ποιότητας, στη μη συγκομιδή, στην υπερ-παραγωγή, στον ανεπαρκή προγραμματισμό, στις τεχνικές συγκομιδής, στις συνθήκες αποθήκευσης, στη μεταφορά, ιδιαίτερα των νωπών προϊόντων, στην αυξανόμενη ευημερία και τον πλούτο των νοικοκυριών, στην ανάπτυξη του τομέα των εστιατορίων και της τροφοδοσίας, στον λανθασμένο σχεδιασμό των αγορών των νοικοκυριών, στην απόρριψη τροφίμων λόγω σύγχυσης με τις ημερομηνίες «best before» και «use-by», στις υπερβολικές μερίδες που δεν καταναλώνονται, στις καταναλωτικές συνήθειες (πχ. προμήθειες για μεγάλες χρονικές περιόδους), στο μέγεθος της συσκευασίας, στις μαζικές προσφορές κλπ.
Η σπατάλη των τροφίμων αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με οικονομικές πτυχές αλλά και περιβαλλοντικές. Η ανάγκη μείωσης της σπατάλης των τροφίμων καθίσταται επιτακτικότερη, αν λάβουμε υπόψιν ότι η παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα αναμένεται να αυξηθεί περίπου κατά 60%. Αποτελεί ταυτόχρονα ένα τεράστιο κοινωνικό και ηθικό πρόβλημα, εάν αναλογιστούμε την επισιτιστική ανασφάλεια και την πείνα, αφού περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από χρόνιο υποσιτισμό, ο οποίος πλήττει σχεδόν έναν στους τρεις ανθρώπους στον πλανήτη. Η μείωση της απώλειας και της σπατάλης των τροφίμων θα συμβάλλει τόσο στην προστασία των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος, όσο και στην επισιτιστική ασφάλεια και στην καταπολέμηση της πείνας, που αποτελούν παγκόσμιους στόχους των Ηνωμένων Εθνών.
Η μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων απαιτεί την προσοχή και τις ενέργειες όλων, από τους παραγωγούς τροφίμων, στις βιομηχανίες, τους λιανοπωλητές και τους καταναλωτές.
Ως πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Απώλεια Τροφίμων και τα Απόβλητα (IDAFLW) ορίστηκε η 29η Σεπτεμβρίου 2020, προτρέποντας όλες τις δημόσιες αρχές, τον ιδιωτικό τομέα (αγρότες, εταιρείες, οργανώσεις καταναλωτών, άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις, κλπ) και άτομα σε όλο τον κόσμο να λάβουν δράσεις για την προώθηση, χρήση και αναβάθμιση της καινοτομίας και των τεχνολογιών για την αντιμετώπιση του προβλήματος της απώλειας τροφίμων και των αποβλήτων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συμβάλει στην ημέρα διοργανώνοντας μια σειρά δραστηριοτήτων με σκοπό την ενημέρωση και τη συμμετοχή των πολιτών και των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με την απώλεια τροφίμων και την πρόληψη των αποβλήτων, σε συνεργασία με μέλη της πλατφόρμας της ΕΕ για τις απώλειες τροφίμων και τα απόβλητα τροφίμων, EU Platform on Food Losses and Food Waste.
Η Επίτροπος της ΕΕ για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, κα Στέλλα Κυριακίδη, θα δώσει εισαγωγικές παρατηρήσεις (μέσω βίντεο) κατά την εναρκτήρια γιορτή της IDAFLW που διοργανώνει ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, η οποία εκδήλωση θα ξεκινήσει στις 16:00 CET και θα συγκεντρώσει κορυφαίους ειδικούς από όλο τον κόσμο για την απώλεια τροφίμων και τα απόβλητα.
