Έλεγχος της Ρύπανσης των Νερών και του Εδάφους

Βιομηχανικές εκπομπές

1. Εισαγωγή

Ο περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχος της Ρύπανσης) Νόμος του 2013 (N. 184(I)/2013), τέθηκε σε ισχύ στις 27 Δεκεμβρίου 2013, με τη Δημοσίευση του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και τροποποιήθηκε στις 6.12.2016 με τη δημοσίευση του περί Βιομηχανικών Εκπομπών Τροποποιητικού Νόμου, Ν.131(Ι)/2016. Οι εν λόγω Νόμοι έχουν μεταφέρει στο εθνικό δίκαιο τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2010/75/ΕΕ περί Βιομηχανικών Εκπομπών η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 6.01.2011.

Η Οδηγία 2010/75/ΕΕ (γνωστή ως Οδηγία IED), αναθεώρησε και ενοποίησε επτά παλαιότερες Οδηγίες, οι οποίες ρύθμιζαν θέματα όπως η ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης (Οδηγία IPPC), η αποτέφρωση/ συναποτέφρωση αποβλήτων, οι μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης (Οδηγία LCP), ο περιορισμός των εκπομπών Πτητικών Οργανικών Ενώσεων από τη χρήση οργανικών διαλυτών και η παραγωγή Διοξειδίου του Τιτανίου. Τα θέματα αυτά καλύπτονται τώρα από τη νέα Οδηγία 2010/75/ΕΕ, ενώ οι παλαιότερες Οδηγίες έχουν καταργηθεί βάσει του άρθρου 81.1 της Οδηγίας IED.

Στο πλαίσιο αυτό, οι «περί Βιομηχανικών Εκπομπών Νόμοι του 2013 και 2016» ακολούθησαν την προσέγγιση της Οδηγίας IED και αντικατέστησαν προηγούμενους Νόμους και Κανονισμούς που αποτελούσαν εναρμονιστικές πράξεις παλαιότερων Ευρωπαϊκών Οδηγιών.

2. Σκοπός του Νόμου – σχετική Νομοθεσία

Σκοπός των «περί Βιομηχανικών Εκπομπών Νόμων του 2013 και 2016» είναι η ολοκληρωμένη πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης από εγκαταστάσεις και δραστηριότητες με την αποφυγή και, όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, τη μείωση των εκπομπών στην ατμόσφαιρα, στα νερά και στο έδαφος, καθώς και με την πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων, ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του.

Στο πεδίο εφαρμογής των εν λόγω Νόμων εμπίπτουν:

(α) Οι δραστηριότητες που καθορίζονται στο Παράρτημα ΙV των Νόμων, οι οποίες αφορούν μεγάλες και δυνητικά ρυπογόνες εγκαταστάσεις (προηγουμένως αναφέρονταν ως IPPC εγκαταστάσεις).
Παραδείγματα των δραστηριοτήτων αυτών είναι:

η παραγωγή ενέργειας (ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί),
η παραγωγή και μεταποίηση μετάλλων,
η βιομηχανία ορυκτών προϊόντων (παραγωγή τσιμέντου, ασβέστη και κεραμικών προϊόντων),
η χημική βιομηχανία,
η διαχείριση αποβλήτων (επικίνδυνων και μη) και η υγειονομική ταφή,
άλλες δραστηριότητες όπως η εντατική εκτροφή χοίρων και πουλερικών, η σφαγή ζώων και πουλερικών και η επεξεργασία ζωικών υποπροϊόντων.

(β) Οι μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης.
(γ) Οι εγκαταστάσεις αποτέφρωσης και συναποτέφρωσης αποβλήτων.
(δ) Οι εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν οργανικούς διαλύτες και εκπέμπουν πτητικές οργανικές ενώσεις.
(ε) Οι εγκαταστάσεις παραγωγής διοξειδίου του τιτανίου.

Κάτω από τους «περί Βιομηχανικών Εκπομπών Νόμους του 2013 και 2016» έχουν εκδοθεί τα ακόλουθα διατάγματα:

το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Έντυπο Αίτησης για Χορήγηση Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών) Διάταγμα του 2019 (Κ.Δ.Π.314/2019),
το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Έντυπο Αίτησης για Χορήγηση Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών – Χρήση Οργανικών Διαλυτών) Διάταγμα του 2014 (Κ.Δ.Π. 250/2014),
το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Καθορισμός Γενικών Όρων Λειτουργίας για τη Δραστηριότητα του Στεγνού Καθαρισμού (Στεγνοκαθαριστήρια)) Διάταγμα του 2014 (Κ.Δ.Π. 511/2014),
το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Καθορισμός Τελών) Διάταγμα του 2014 (Κ.Δ.Π. 545/2014),
το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Καθορισμός Τελών για εξέταση αίτησης και έκδοση Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών) Διάταγμα του 2016 (Κ.Δ.Π. 197/2016),
το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Καθορισμός Τελών) Διάταγμα του 2016 (Κ.Δ.Π. 278/2016) (τέλη για διεξαγωγή μετρήσεων και δειγματοληψιών) και
το περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Καθορισμός απαιτήσεων αναφορικά με τις μεθόδους και τις διαδικασίες που πρέπει να εφαρμόζονται κατά τη διενέργεια δειγματοληψιών, αναλύσεων και μετρήσεων) Διάταγμα του 2016 (Κ.Δ.Π. 279/2016).

3. Αρμόδιες Αρχές - Υποβολή Αιτήσεων

Αρμόδια αρχή για την εφαρμογή των «περί Βιομηχανικών Εκπομπών Νόμων του 2013 και 2016» είναι η Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μέσω του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας και ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, μέσω του Τμήματος Περιβάλλοντος, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο Νόμος περιλαμβάνει πρόνοιες τόσο στα θέματα ελέγχου της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, όσο και στα θέματα ελέγχου της ρύπανσης των νερών και του εδάφους.

Βασική πρόνοια που έχει εισαχθεί στους εν λόγω Νόμους, αφορά την υποβολή μιας αίτησης και τη χορήγηση μιας (κοινής) Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών από τους δύο συναρμόδιους Υπουργούς, με στόχο την απλοποίηση και καλύτερη εφαρμογή της νομοθεσίας.

Όπως αναφέρεται και πιο πάνω η Αρμόδια Αρχή έχει εκδώσει σχετικά Διατάγματα για επιβολή τελών για τον έλεγχο των πιο πάνω αιτήσεων και για χορήγηση Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών.

Η αίτηση για χορήγηση της Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών υποβάλλεται σε σχετικό Έντυπο στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας) και στη συνεχεία δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και σε δυο ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδες και στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο δημόσιας διαβούλευσης. Ακολούθως και εφόσον ληφθούν υπόψη τυχόν εισηγήσεις εκ μέρους του ενδιαφερόμενου κοινού και πραγματοποιηθεί για το θέμα Δημόσια Ακρόαση ετοιμάζεται, προσχέδιο όρων λειτουργίας της Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών βάσει των Συμπερασμάτων Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (ΒΔΤ).

Στη συνέχεια το προσχέδιο εξετάζεται από την Τεχνική Επιτροπή για την Προστασία του Περιβάλλοντος στην οποία καλούνται και εκπρόσωποι των τοπικών αρχών εφόσον το θέμα που θα συζητηθεί αφορά άμεσα ή έμμεσα την περιοχή της δικαιοδοσίας τους. Οι Υπουργοί Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος αφού λάβουν υπόψη τις θέσεις και εισηγήσεις της Τεχνικής Επιτροπής και διαπιστώσουν ότι υπάρχει η δυνατότητα τήρησης οριακών τιμών και ποιοτικών προτύπων που συμπεριλαμβάνονται ως όροι στο προσχέδιο Άδειας χορηγούν την Άδεια Βιομηχανικών Εκπομπών. Η Άδεια Βιομηχανικών Εκπομπών για εγκαταστάσεις και δραστηριότητες που χρησιμοποιούν οργανικούς διαλύτες χορηγείται μόνο από την Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Η Άδεια Βιομηχανικών Εκπομπών δημοσιοποιείται σε δύο ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδες και στο διαδίκτυο, συνοδευόμενη από μια συνοπτική δήλωση σχετικά με τη διαδικασία Λήψης Απόφασης χορήγησης Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών στον φορέα εκμετάλλευσης.

4. Προϋποθέσεις για χορήγηση Άδειας - Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές

Απαραίτητες προϋποθέσεις για χορήγηση Άδειας Βιομηχανικών Εκπομπών σε μια εγκατάσταση είναι:
(α) να διαθέτει τα μηχανήματα ή / και τον εξοπλισμό που απαιτούνται για συμμόρφωση προς όλες τις απαιτήσεις των πιο πάνω Νόμων και οποιωνδήποτε Κανονισμών και Διαταγμάτων που εκδίδονται με βάση αυτούς και προς όλους τους όρους λειτουργίας που η αρμόδια αρχή θα επισυνάψει στην Άδεια Βιομηχανικών Εκπομπών καθώς επίσης και να εφαρμόζονται οι βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές,
(β) να έχει εξασφαλίσει πολεοδομική άδεια ή/και άδεια οικοδομή ή/και πιστοποιητικό έγκρισης για υφιστάμενες εγκαταστάσεις, ενώ για νέες εγκαταστάσεις πιστοποιητικό έγκρισης, και
(γ) να έχει καταθέσει εγγύηση ή επαρκή ασφάλιση για την κάλυψη του κόστους των δαπανών για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε περιστατικού ρύπανσης και
(δ) ο φορέας εκμετάλλευσης να δηλώσει γραπτώς τη δέσμευσή του για τήρηση των όρων της Άδειας

Κατά την επιβολή των όρων λειτουργίας στην Άδεια Βιομηχανικών Εκπομπών, η αρμόδια αρχή μεριμνά ώστε από μέρους των φορέων εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων να τηρούνται τα εξής:

να λαμβάνονται όλα τα κατάλληλα μέτρα για πρόληψη της ρύπανσης,
να εφαρμόζονται οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές,
να μην προκαλείται σημαντική ρύπανση,
να αποτρέπεται η παραγωγή αποβλήτων, και στις περιπτώσεις που παράγονται απόβλητα, αυτά να προετοιμάζονται για εκ νέου χρήση, ανακύκλωση, ανάκτηση,
να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά οι φυσικοί πόροι και η ενέργεια
να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα για πρόληψη των ατυχημάτων και περιορισμό των συνεπειών τους, και
να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα κατά τον οριστικό τερματισμό των δραστηριοτήτων της εγκατάστασης, ώστε να αποφεύγεται κάθε κίνδυνος ρύπανσης και ο χώρος της εκμετάλλευσης να επαναφέρεται σε ικανοποιητική κατάσταση.

Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές

Οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (ΒΔΤ) αποτελούν το πλέον αποτελεσματικό και προηγμένο στάδιο εξέλιξης των δραστηριοτήτων και μεθόδων λειτουργίας όσον αφορά την επίτευξη υψηλού γενικού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του και προσδιορίζονται για κάθε κλάδο δραστηριότητας στα κείμενα αναφοράς «Best Available Techniques Reference Documents – BREFS», τα οποία εκδίδονται από το Ευρωπαϊκό Γραφείο που εδρεύει στη Σεβίλλη.

Τα κείμενα αυτά (BREFS) είναι καταχωρημένα στην ιστοσελίδα: http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference.

Τα Συμπεράσματα ΒΔΤ αποτελούν μέρος του εγγράφου αναφοράς ΒΔΤ και περιλαμβάνουν τα συμπεράσματα σχετικά με τις ΒΔΤ, την περιγραφή τους, πληροφορίες για την εκτίμηση δυνατότητας εφαρμογής τους, τα επίπεδα των εκπομπών που συνδέονται με τις ΒΔΤ, τη σχετική παρακολούθηση, τα αντίστοιχα επίπεδα κατανάλωσης πρώτων υλών και, κατά περίπτωση, τα συναφή μέτρα αποκατάστασης του χώρου.

Τα Συμπεράσματα ΒΔΤ εκδίδονται, για κάθε κλάδο δραστηριότητας, ως Αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Συμπεράσματα ΒΔΤ» και αποτελούν τη βάση για τον καθορισμό των όρων που ενσωματώνονται στις Άδειες Βιομηχανικών Εκπομπών.

Συμπεράσματα Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών για τις Εγκαταστάσεις Αποτέφρωσης
BAT Conclusion for Waste Incineration

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σχετικές Εκτελεστικές Αποφάσεις της, έχει θεσπίσει τα ακόλουθα συμπεράσματα ΒΔΤ όσον αφορά:
(i) την παραγωγή σιδήρου και χάλυβα,
(ii) την παραγωγή τσιμέντου, ασβέστου και οξειδίου του μαγνησίου,
(iii) την παραγωγή χλωρο-αλκαλίων,
(iv) την παραγωγή γυαλιού,
(v) την παραγωγή χαρτοπολτού, χαρτιού και χαρτονιού,
(vi) τη διύλιση πετρελαίου και αερίου,
(vii) τη δέψη δερμάτων,
(viii) την παραγωγή πετασμάτων με βάση το ξύλο,
(ix) τις βιομηχανίες μη σιδηρούχων μετάλλων,
(x) για κοινά συστήματα επεξεργασίας/διαχείρισης λυμάτων και απαερίων στον τομέα των χημικών προϊόντων,
(xi) την εντατική εκτροφή πουλερικών ή χοίρων
(xii) μεγάλες μονάδες καύσης και
(xiii) την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων οργανικών χημικών προϊόντων.
(xv) την επεξεργασία αποβλήτων.

5. Γενικοί Όροι Λειτουργίας

Για ορισμένες κατηγορίες εγκαταστάσεων, όπως είναι τα στεγνοκαθαριστήρια καθορίζονται Γενικοί Όροι Λειτουργίας με Διάταγμα το οποίο δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, και ως εκ τούτου, παρόλο ότι θα πρέπει να υποβληθεί αίτηση για Άδεια Βιομηχανικών Εκπομπών, δεν θα απαιτείται η εξέταση του Προσχεδίου των όρων λειτουργίας για τις εν λόγω εγκαταστάσεις από την Τεχνική Επιτροπή για την Προστασία του Περιβάλλοντος. Αυτή η κατηγορία εγκαταστάσεων εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας) και, ως εκ τούτου, το σχετικό έντυπο αίτησης και Διάταγμα Γενικών Όρων είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδας του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (www.mlsi.gov.cy/dli).

-	Διαδικασία Αδειοδότησης για Αδεια Βιομηχανικών Εκπομπών (ΑΒΕ)

-	Κατάλογος Αδειοδοτημένων Εγκαταστάσεων (μέχρι σήμερα)

Πίσω