Έλεγχος της Ρύπανσης των Νερών και του Εδάφους
Περιβαλλοντική Ευθύνη
Η πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς καλύπτεται από τις πρόνοιες του περί της Περιβαλλοντικής Ευθύνης όσον αφορά την Πρόληψη και Αποκατάσταση Περιβαλλοντικής Ζημιάς Νόμου του 2007 (Αρ. 189(Ι)/2007), ο οποίος εναρμονίζει την Κυπριακή νομοθεσία με τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία 2004/35/ΕΚ.
Ο Νόμος 189(Ι)/2007 εφαρμόζεται στις περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζημιάς που προκαλείται από την άσκηση συγκεκριμένων επαγγελματικών δραστηριοτήτων (Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου), ζημιάς ή επικείμενης ζημιάς σε προστατευόμενα είδη και φυσικούς οικοτόπους από άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες (εκτός των όσων περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου) νοουμένου ότι ο φορέας εκμετάλλευσης διενήργησε με δόλο ή αμέλεια, καθώς και στις περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζημιάς ή επικείμενης απειλής τέτοιας ζημιάς από ρύπανση διάχυτου χαρακτήρα νοουμένου ότι είναι δυνατό να αποδειχθεί η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της ζημιάς και των δραστηριοτήτων συγκεκριμένων φορέων εκμετάλλευσης. Ο Νόμος δεν παρέχει το δικαίωμα σε ιδιώτες να διεκδικήσουν αποζημίωση ως συνέπεια περιβαλλοντικής ζημιάς ή επικείμενης απειλής της.
Το Τμήμα Περιβάλλοντος, ή άλλη υπηρεσία που διορίζεται ως αρμόδια αρχή από τον Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, έχει την ευθύνη εντοπισμού του φορέα εκμετάλλευσης που προκάλεσε τη ζημιά ή την απειλή ζημιάς, εκτίμηση της σοβαρότητας της ζημιάς και τον καθορισμό μέτρων αποκατάστασης σύμφωνα με το Παράρτημα Ι του Νόμου. Στις περιπτώσεις που εντοπίζεται επικείμενη απειλή να προκληθεί ζημιά, ο φορέας εκμετάλλευσης έχει την υποχρέωση να λάβει άμεσα όλα τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα και να επωμισθεί τις σχετικές δαπάνες. Αν ο φορέας εκμετάλλευσης δεν συμμορφωθεί, είναι δυνατό να προσδιοριστεί ή δεν υποχρεούται βάσει των προνοιών του Νόμου να αναλάβει τις δαπάνες, η αρμόδια αρχή δύναται να λάβει η ίδια τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα και να ανακτά τις δαπάνες μέσω της δικαστικής οδού.
Στις περιπτώσεις πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημιάς ο φορέας εκμετάλλευσης οφείλει να ενημερώσει άμεσα την αρμόδια αρχή και να λάβει όλα τα πρακτικά μέτρα για έλεγχο, περιορισμό, απομάκρυνση ή άλλου είδους διαχείριση των ρύπων ή παραγόντων που προκαλούν ή δυνατό να προκαλέσουν τη ζημιά με σκοπό τον περιορισμό της ή την πρόληψη περαιτέρω ζημιάς. Προς το σκοπό αυτό, η αρμόδια αρχή μπορεί ανά πάσα στιγμή να απαιτήσει από τα φορέα εκμετάλλευσης να λάβει τα μέτρα αυτά, όπως και να απαιτήσει από το φορέα να λάβει τα αναγκαία μέτρα αποκατάστασης, ή να λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα ως μέσον έσχατης ανάγκης.
Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο επηρεάζεται ή ενδέχεται να επηρεαστεί από περιβαλλοντική ζημιά, ή έχει έννομο συμφέρον από τη λήψη απόφασης σχετικά με περιβαλλοντική ζημιά μπορεί να υποβάλει γραπτώς στην αρμόδια αρχή αιτιολογημένες παρατηρήσεις σχετικά με περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζημιάς που έχουν υποπέσει στην αντίληψη του και να καλέσει την αρμόδια αρχή να αναλάβει δράση, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου. Το αίτημα αυτό πρέπει να συνοδεύεται από τις σχετικές πληροφορίες και στοιχεία που να θεμελιώνουν τους ισχυρισμούς για περιβαλλοντική ζημιά. Η αρμόδια αρχή, αφού διαπιστώσει ότι τα σχετικά στοιχεία εύλογα αποδεικνύουν την ύπαρξη περιβαλλοντικής ζημιάς, οφείλει αφού παρέχει στο φορέα εκμετάλλευσης τη δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του, να ενημερώσει το ταχύτερο δυνατόν το πρόσωπο που υπέβαλε παρατηρήσεις, αναφορικά με την απόφαση της να δεχτεί ή να απορρίψει το αίτημα για ανάληψη δράσης, αιτιολογώντας δεόντως την απόφαση αυτή. Τα πρόσωπα αυτά έχουν δικαίωμα άσκησης προσφυγής με βάση το άρθρο 146 του Συντάγματος κατά των αποφάσεων της αρμόδιας αρχής.
Η αρμόδια αρχή δύναται ακόμα να διατάξει τον άμεσο τερματισμό οποιασδήποτε ενέργειας ή λειτουργίας ή δραστηριότητας, ή την επανάληψη τους, με σκοπό την πρόληψη, εξάλειψη ή ελαχιστοποίηση ζημιάς. Οι αποφάσεις αυτές θα δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, σε δύο ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδες και στο διαδίκτυο.