Έλεγχος της Ρύπανσης
Ο Τομέας Ελέγχου της Ρύπανσης, έχει την ευθύνη για την προστασία, τον έλεγχο και την πρόληψη της ρύπανσης των νερών και του εδάφους από τη λειτουργία βιομηχανικών και κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων καθώς και από οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία μπορεί ή τείνει να ρυπάνει τα νερά και το έδαφος. Οι περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών Νόμοι του 2002 έως 2013 (Ν. 106(Ι)/2002, συμπεριλαμβανομένων όλων των τροποποιήσεων) αποτελούν το βασικό νομοθετικό εργαλείο, με βάση το οποίο ρυθμίζονται όλα τα θέματα ελέγχου της ρύπανσης των νερών και του εδάφους.
Η προστασία των νερών και του εδάφους, επιτυγχάνεται μέσω συστήματος αδειοδότησης και επιθεώρησης. Σύμφωνα με τους πιο πάνω Νόμους, χορηγούνται από τον Υπουργό Γεωργίας, αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, κατόπιν σχετικής εξέτασης, άδειες Απόρριψης Αποβλήτων στις διάφορες εγκαταστάσεις. Στις άδειες καθορίζονται, ανάλογα με τον τύπο και τη δραστηριότητα της κάθε εγκατάστασης όροι για την ορθή διαχείριση των υγρών και στερεών αποβλήτων, καθώς και πιθανής ελεγχόμενης διάθεσης στους στο περιβάλλον. Όλες οι άδειες επιθεωρούνται σύμφωνα με σχετικό σχέδιο Επιθεωρήσεων με σκοπό τον έλεγχο της τήρησης των όρων. Εκεί που διαπιστώνονται παραβιάσεις, λαμβάνονται τα ενδεικνυόμενα μέτρα. Τα μέρα περιλαμβάνουν επιστολές συμμόρφωσης, Ειδοποιήσεις Εξώδικης Ρύθμισης αδικήματος ή Εκθέσεις στο Γενικό εισαγγελέα για λήψη ποινικών μέτρων.
Ορισμένες κατηγορίες εγκαταστάσεων (ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί, τσιμεντοποιεία, μεγάλες χοιροτροφικές και πτηνοτροφικές μονάδες), οι οποίες δυνητικά λόγω των δραστηριοτήτων τους θεωρούνται οι πιο ρυπογόνες εμπίπτουν στις πρόνοιες των περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Ολοκληρωμένη Πρόληψη και έλεγχος της Ρύπανσης) Νόμων του 2013 και 2016 (Ν. 184(Ι)/2013 και Ν. 131(Ι)/2016). Σκοπός των πιο πάνω Νόμων είναι η ολοκληρωμένη πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης με την αποφυγή και, όταν αυτό δεν είναι δυνατό, τη μείωση των εκπομπών καθώς και με την πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων, ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολο του. Κυριότερο εργαλείο αποτελεί η εφαρμογή των Βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΔΤ).
Για την καλύτερη προστασία των νερών καθορίζονται προστατευόμενες περιοχές / υδάτινα σώματα (π.χ. πηγές και γεωτρήσεις πόσιμου νερού, περιοχές νερών κολύμβησης, περιοχές προστασίας υδάτινων οικοσυστημάτων ή υδρόβιων σπανίων ειδών). Καθορίζονται επίσης Ευπρόσβλητες περιοχές στη Νιτρορύπανση καθώς και ευαίσθητες περιοχές λόγω αστικών λυμάτων, με βάση τα επίπεδα αζώτου ή/και φωσφόρου στα υδάτινα σώματα (ευτροφισμός). Για τις περιοχές αυτές ισχύουν ειδικά Προγράμματα Δράσης και λαμβάνονται αυστηρότερα μέτρα προστασίας των νερών.
Στα πλαίσια εφαρμογής του εναρμονιστικού Νόμου 57(I)/2008 για τη Διαχείριση της Ποιότητας των Νερών Κολύμβησης, το Τμήμα Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες και το Γενικό Χημείο του Κράτους, υλοποιούν την ευθύνη εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας. Για το σκοπό αυτό, παρακολουθείται συστηματικά, η ποιότητα των νερών κολύμβησης σε 112 περιοχές νερών κολύμβησης της Κύπρου, κατά την κολυμβητική περίοδο (1η Μαΐου μέχρι 31η Οκτωβρίου) για δύο παραμέτρους εντερόκοκκων και Escherichia-coli. Πριν από την έναρξη κάθε κολυμβητικής περιόδου, προσδιορίζονται όλες οι περιοχές των νερών κολύμβησης. Η ποιότητα των νερών κολύμβησης παρακολουθείται με μηνιαίες τουλάχιστον δειγματοληψίες κατά τη διάρκεια την κολυμβητικής περιόδου.
Πέραν της παρακολούθησης και διαχείρισης της ποιότητας τους, βασικές πρόνοιες του νόμου αφορούν τον καταρτισμό καταλόγου των περιοχών νερών κολύμβησης, ταξινόμηση τους σε 4 επίπεδα ποιότητας και καταρτισμό ταυτοτήτων για κάθε περιοχή. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται επίσης, στην ενημέρωση και τη συμμετοχή του κοινού ιδίως κατά τον καταρτισμό του καταλόγου των περιοχών κολύμβησης. Η ενημέρωση του κοινού πραγματοποιείται μέσω ενημερωτικού υλικού που αναρτάται στην ιστοσελίδα του Τμήματος Περιβάλλοντος και με ανακοινωθέντα στον τύπο.
Ο Τομέας έχει, επιπλέον την ευθύνη για την εφαρμογή του Νόμου για τη Διαχείριση των Αποβλήτων της Εξορυκτικής Βιομηχανίας (Ν82(ι)/2009). Στόχος αυτής της Νομοθεσίας είναι, στο μέτρο του δυνατού, η πρόληψη ή μείωση κάθε είδους δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ιδιαίτερα στον αέρα, στο νερό, στο έδαφος, στην πανίδα, στη χλωρίδα και στο τοπίο, καθώς και τυχόν επακόλουθων κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία, που προκύπτουν από τη διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων.