Το κλίμα της Κύπρου χαρακτηρίζεται ως Μεσογειακό με ήπιους, βροχερούς χειμώνες και παρατεταμένη ξηροθερμική περίοδο που συχνά εκτείνεται από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, δηλαδή για 6 μήνες. Οι συνθήκες αυτές, σε συνδυασμό με την εύφλεκτη βλάστηση που κυριαρχεί στα βουνά της Κύπρου, με την τραχιά τοπογραφία και τις μεγάλες κλίσεις των δασικών περιοχών και σε συνδυασμό με την αυξανόμενη εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών καθιστούν τα φυσικά τοπία της Κύπρου εξαιρετικά ευάλωτα σε δασικές πυρκαγιές που προκαλούν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, ιδιωτικές περιουσίες, πολύτιμα οικοσυστήματα και τοπία. Τα σενάρια για τις μελλοντικές κλιματολογικές συνθήκες προβλέπουν ότι η μέση ετήσια θερμοκρασία και οι μέγιστες ημερήσιες θερμοκρασίες θα αυξηθούν, οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν και η ξηροθερμική περίοδος θα επεκταθεί περαιτέρω. Κατά συνέπεια, αναμένονται συχνότερες και μεγαλύτερης έντασης πυρκαγιές. Επομένως, οι αρμόδιες αρχές και ιδιαίτερα το Τμήμα Δασών που είναι το κατά Νόμο υπεύθυνο για την πρόληψη και την κατάσβεση των πυρκαγιών σε μια περιοχή που περιλαμβάνει τα κρατικά δάση και μια ζώνη που επεκτείνεται στα δύο χιλιόμετρα περιμετρικά τους, δηλαδή το 57% της επικράτειας της Κύπρου, πρέπει να αναβαθμίσει τις ικανότητές του, για να αντιμετωπίσει τους αυξημένους μελλοντικούς κινδύνους πυρκαγιάς.
Τα χρηματοδοτικά προγράμματα Norway Grants έχουν δύο στόχους - να συμβάλουν σε μια ισότιμη Ευρώπη, κοινωνικά και οικονομικά και να ενισχύσουν τις σχέσεις μεταξύ της Νορβηγίας και των 13 δικαιούχων χωρών στην Ευρώπη. Σκοπός τους είναι η μείωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων και η ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων που θα ενισχύει την εσωτερική αγορά, οδηγώντας σε μια πιο ευημερούσα Ευρώπη.
Τα Norway Grants χρηματοδοτούνται από τη Νορβηγία και κατά την περίοδο 2014 – 2021 η χρηματοδότηση θα ανέλθει στα 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ (https://eeagrants.org/about-us).
Το Τμήμα Δασών θα λάβει χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος με τίτλο «Μείωση του κινδύνου ζημιάς που προκαλείται από μεγάλες πυρκαγιές στα δάση της Κύπρου».
Σκοπός του Έργου
Σκοπός του έργου είναι να συμβάλει στη μείωση των περιστατικών πυρκαγιάς ή / και της δασικής έκτασης που καίγεται μέσω της ενίσχυσης των δυνατοτήτων του Τμήματος Δασών και της ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τον κίνδυνο εκδήλωσης και επέκτασης των δασικών πυρκαγιών.
Στόχοι του Έργου
Οι κύριοι στόχοι του έργου είναι η αναβάθμιση του εξοπλισμού πυρόσβεσης του Τμήματος Δασών, συμπεριλαμβανομένων οχημάτων, μηχανημάτων και εργαλείων, μέσα από την απόκτηση ή και συντήρηση των στρατηγικών του αποθεμάτων σε υλικά πυρόσβεσης που είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση μεγάλων πυρκαγιών, καθώς επίσης και η ευαισθητοποίηση της κυπριακής κοινωνίας σχετικά με τον αυξανόμενο κίνδυνο των δασικών πυρκαγιών.
Διάρκεια του έργου
Το έργο ξεκίνησε στις 22/7/2020 και θα ολοκληρωθεί στις 31/10/2023.
Προϋπολογισμός
Το έργο χρηματοδοτείται από τα Norway Grants και ο συνολικός προϋπολογισμός είναι € 882.353.
Αγορά εξοπλισμού δασοπυρόσβεσης
Μέσα από τα Norway Grants, θα αναβαθμιστούν και θα ενισχυθούν οι δυνατότητες του Τμήματος Δασών με νέο εξοπλισμό ως ακολούθως:
1. Κάμερες παρακολούθησης
2. Εργαλεία χειρός για τις ομάδες δασοπυρόσβεσης
3. Πυροσβεστικά οχήματα ταχείας επέμβασης
4. Οχήματα μεταφοράς ομάδων δασοπυρόσβεσης
5. Στολές δασοπυρόσβεσης
6. Άρβυλα δασοπυρόσβεσης
Εκστρατείες ευαισθητοποίησης και δημοσιοποίησης του έργου
Μεταξύ των κύριων στόχων του Τμήματος Δασών, είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η δημιουργία δασικής συνείδησης στην κοινωνία. Προκειμένου να υποστηριχθεί και καλλιεργηθεί η συνεργασία με το κοινό, διοργανώνονται κάθε χρόνο ενημερωτικές εκστρατείες. Αυτές οι εκστρατείες πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του έτους, και περιλαμβάνουν τον εορτασμό της «Ημέρας του δέντρου» και την «Εβδομάδα προστασίας των δασών μας». Οι εκστρατείες αυτές στοχεύουν στην ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού με έμφαση στη νεολαία, σχετικά με τη σημασία των δασών και τους κινδύνους της πυρκαγιάς. Αυτές οι δραστηριότητες θα επικεντρωθούν κυρίως στους κατοίκους των ορεινών κοινοτήτων.
Οι περισσότερες δασικές πυρκαγιές στην Κύπρο ξεσπούν εκτός των Κρατικών Δασών, αλλά πολύ κοντά σε αυτά. Για να μετριαστεί αυτό το πρόβλημα διεξάγεται ενημερωτική εκστρατεία, που περιλαμβάνει κυρίως κατά πρόσωπο επικοινωνία, ενημέρωση για τη σχετική νομοθεσία, σύντομες δημοσιεύσεις στον τύπο, καθώς και παραγωγή και διανομή από ενημερωτικά τρίπτυχα και αφίσες. Αυτή η εκστρατεία, στοχεύει κυρίως στους λίγους νέους που εξακολουθούν να ζουν στις ορεινές περιοχές και έχουν αυξημένη ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον και οι περισσότεροι από αυτούς είναι μέλη εθελοντικών ομάδων πυρόσβεσης.
Επιπρόσθετα, πραγματοποιούνται παρουσιάσεις σε σχολεία από Δασικούς Λειτουργούς, καθώς, επίσης σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές ή και άλλα μέσα του έντυπου και διαδικτυακού τύπου.
Αναμενόμενα θετικά αποτελέσματα του έργου
Το έργο αναμένεται να ενισχύσει την ασφάλεια των πολιτών, την προστασία της περιουσίας τους αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος από τις δασικές πυρκαγιές. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω της ενίσχυσης του υπάρχοντος συστήματος πυροπροστασίας που χρησιμοποιείται από το Τμήμα Δασών, προκειμένου να είναι έτοιμο να ανταποκριθεί αποτελεσματικά και αποδοτικά σε μελλοντικά μεγάλα περιστατικά πυρκαγιάς.
Η στοχευμένη μείωση των μεγάλων περιστατικών πυρκαγιάς ή / και της καμένης δασικής έκτασης, που είναι ο απώτερος στόχος του έργου, αναμένεται να οδηγήσει σε μια σειρά από οφέλη τα οποία παρουσιάζονται πιο κάτω:
- Προστασία πολύτιμων τοπίων, φυσικών οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας στην οροσειρά του Τροόδους
- Προστασία της ιδιωτικής περιουσίας στις αγροτικές περιοχές
- Παρότρυνση και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας σε διαδικασίες προστασίας από τις δασικές πυρκαγιές
- Βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας για το προσωπικό του Τμήματος Δασών
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές