Η μεταλλευτική κληρονομιά της Κύπρου είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη και τον πολιτισμό της Κύπρου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για προστασία, συντήρηση και ανάδειξη της μεταλλευτικής κληρονομιάς της Κύπρου. Στο πλαίσιο αυτό και σε συνεργασία με ενδιαφερόμενα κοινωνικά σύνολα, στην ευρύτερη μεταλλευτική περιοχή Καλαβασού-Ασγάτας έχουν γίνει εργασίες εξωραϊσμού των παλιών μεταλλείων, με σκοπό τη δημιουργία ενός υπαίθριου μεταλλευτικού μουσείου και στην κοινότητα Κατύδατα δημιουργήθηκε μεταλλευτικό μουσείο με στόχο τη μελλοντική ένταξή του σε Μεταλλευτικό Πάρκο της περιοχής Κατυδάτων-Σκουριώτισσας. Πρόσφατα δημιουργήθηκε σημείο θέασης στο μεταλλείο Μεμί στην κοινότητα Ξυλιάτου. Oι εργασίες εξωραϊσμού του μεταλλείου Αγροκηπιάς συνεχίζονται και παράλληλα αξιολογείται η μεταλλευτική κληρονομιά της περιοχής Μιτσερού για σκοπούς προστασίας και ανάδειξής της.
Σχέδιο Δράσης Αποκατάστασης Περιβάλλοντος σε Εγκταταλελειμμένα Μεταλλεία
Το Σχέδιο Δράσης για την αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων μεταλλείων ετοιμάστηκε από την Τεχνική Επιτροπή για την Αποκατάσταση του Περιβάλλοντος σε Εγκαταλελειμμένα Μεταλλεία, με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από την ύπαρξη τέτοιων μεταλλείων, υιοθετώντας κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η μακρόχρονη και συστηματική μεταλλευτική δραστηριότητα στην Κύπρο είχε ως αποτέλεσμα την ύπαρξη 25 αδρανών ή εγκαταλελειμμένων μεταλλείων μεικτών θειούχων (χαλκού), τριών μεταλλείων χρωμίτη και του μεταλλείου Αμιάντου, των οποίων οι χώροι χρήζουν περιβαλλοντικής αποκατάστασης, αφού αποτελούν δυνητική πηγή ρύπανσης. Επιπρόσθετα, σε κάποιες περιπτώσεις, ενδείκνυται και η ανάληψη δράσεων για προστασία και ανάδειξη της γεωλογικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς που σχετίζεται με τα μεταλλεία αυτά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Κανονισμού για τη διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων, προωθεί ενεργά την επαναχρησιμοποίηση των ορυκτών πόρων, με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας. Αυτό, σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της αξιοποίησης εξορυκτικών αποβλήτων για την ανάκτηση ωφέλιμων ορυκτών, δημιουργεί σημαντικές προοπτικές επαναλειτουργίας κάποιων μεταλλευτικών αναπτύξεων ή και επανεπεξεργασία εξορυκτικών αποβλήτων από προηγούμενες εξορυκτικές δραστηριότητες, κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις προστασίας του περιβάλλοντος.
Τα πλείστα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία χαλκού διαθέτουν μεγάλους σωρούς εξορυκτικών αποβλήτων, που περιλαμβάνουν στείρα υλικά, μεταλλεύματα χαμηλής περιεκτικότητας ανάμεικτα με στείρα υλικά και μεταλλεύματα χαμηλής περιεκτικότητας, που τεχνολογικά και οικονομικά δεν ήταν εφικτό να αξιοποιηθούν σε προηγούμενες περιόδους. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις εγκαταλελειμμένων μεταλλείων των οποίων μπορεί να χρηματοδοτηθεί η περιβαλλοντική αποκατάσταση, μέσω της επαναλειτουργίας τους ή από την αξιοποίηση εξορυκτικών αποβλήτων προηγούμενων εκμεταλλεύσεων, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Με αυτό τον τρόπο, το Κράτος θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να απαλλαγεί από μέρος του κόστους αποκατάστασής τους, που είναι πολύ ψηλό.
Μετά από σχετικές μελέτες, οι χώροι αυτοί έχουν κατηγοριοποιηθεί ως προς: α) τη δυνατότητα επαναλειτουργίας τους με παράλληλη αποκατάστασή τους, β) τη ρύπανση που προκαλούν στο περιβάλλον και την ανάγκη λήψης διορθωτικών μέτρων στο πλαίσιο της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας και γ) τη σημαντικότητά τους για τη γεωλογική και μεταλλευτική κληρονομιά του τόπου.
Το εν λόγω Σχέδιο Δράσης προτείνει συγκεκριμένες και στοχευμένες δράσεις για τα μεταλλεία μεικτών θειούχων καλύπτοντας και τις τρεις πιο πάνω κατηγορίες. Έμφαση και προτεραιότητα δίνεται στην αντιμετώπιση των περιπτώσεων πρόκλησης ρύπανσης στο περιβάλλον και ειδικά σε υδάτινα σώματα. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται επίσης στη διατήρηση, προστασία και ανάδειξη της μεταλλευτικής κληρονομιάς, κυρίως του περασμένου αιώνα, η οποία εντάσσεται στις δράσεις προώθησης του Γεωπάρκου Τροόδους και συμβάλει στην ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών και των ορεινών περιοχών.
Αναφορικά με το μεταλλείο Αμιάντου, οι εργασίες αποκατάστασης του άρχισαν το φθινόπωρο του 1995 και μέχρι τώρα έχει αποκατασταθεί περίπου το 50% του χώρου που χρήζει επαναφοράς, έναντι κόστους που εκτιμάται γύρω στα 13 εκατομμύρια ευρώ. Το Σχέδιο Δράσης εισηγείται τη συνέχιση των εργασιών διαμόρφωσης και αναδάσωσης των μπάζων και για τα επόμενα χρόνια, καθώς και εκστρατείες υγιεινής απόρριψης αμιαντούχων αποβλήτων, εντός του χώρου του μεταλλείου. Μέχρι σήμερα, ενταφιάστηκαν στον χώρο 23.208 κ.μ. αμιαντούχα υλικά, των οποίων το κόστος εξαγωγής θα ήταν 8 εκατομμύρια ευρώ περίπου.
ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ.pdf
Πίσω στην προηγούμενη σελίδα