 |
Η Κύπρος θεωρείται ως μια από τις πιο αρχαίες πηγές αμιάντου. Κατά την Κλασσική και Ρωμαϊκή περίοδο, ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή σεντονιών αποτέφρωσης των νεκρών, υποδημάτων και θρυαλλίδων για τις λυχνίες. Η νεότερη ιστορία εκμετάλλευσης του αμιάντου αρχίζει στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ο χρυσοτιλικός τύπος του αμιάντου άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία. Το 1904 δόθηκε σε ορισμένα χωριά το προνόμιο εκμετάλλευσης αμιάντου στις πλαγιές του ανατολικού Τροόδους, όπου εντοπίστηκαν πλούσιες φλέβες χρυσοτιλικού αμιάντου. Τελικά, το 1934 το δικαίωμα εκμετάλλευσης αμιάντου δόθηκε στην εταιρεία «Κυπριακά Αμιαντορυχεία Λτδ», η οποία αφού προέβη στη σταδιακή μηχανοποίηση της διαδικασίας εξόρυξης και εμπλουτισμού κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, λειτούργησε μέχρι το 1988.
Το μετάλλευμα εξορύσσεται μέσα από τη γη και αυτό επιφέρει μεταβολές στη μορφολογία και τη βλάστηση του τόπου. Η μακρόχρονη λειτουργία του Μεταλλείου Αμιάντου με τη μέθοδο της επιφανειακής εκμετάλλευσης επηρέασε αναπόφευκτα το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και είχε άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στο ευρύτερο περιβάλλον. Η απουσία περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του αμιαντορυχείου επέτρεψε την υποτίμηση και περιφρόνηση του περιβάλλοντος. Μετά τον τερματισμό των εξορυκτικών εργασιών και της μεταλλευτικής μίσθωσης το 1992, το κράτος ανέλαβε το έργο της αποκατάστασης του χώρου.
Οι εργασίες αποκατάστασης άρχισαν το φθινόπωρο του 1995 υπό την καθοδήγηση μιας πολυκλαδικής Τεχνικής Επιτροπής που απαρτίζεται από γεωλόγο, γεωτεχνικό μηχανικό, δασολόγο, μηχανικό μεταλλείων, πολεοδόμο, υγειονολόγο και περιβαλλοντολόγο. Οι εργασίες, με κύριους στόχους τη σταθεροποίηση των σωρών των στείρων υλικών (μπάζων) και την αναδάσωση και αναχλόαση των διαμορφωμένων περιοχών, εκτελούνται με βάση το Σχέδιο Αποκατάστασης που ετοιμάστηκε. Παράλληλα, εκπονήθηκε Γενικό Σχέδιο Επανάχρησης του χώρου και των κτιρίων του Μεταλλείου, μετά τη συμπλήρωση του έργου αποκατάστασης.
Στα πλαίσια του Γενικού Σχεδίου επανάχρησης του χώρου και των κτιρίων του Μεταλλείου που εκπονήθηκε έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί ο Βοτανικός Κήπος «Α. Γ. Λεβέντης», το Κέντρο Επισκεπτών του Γεωπάρκου Τροόδους, η τράπεζα σπερμάτων ενδημικών φυτών της Κύπρου και έχει διαμορφωθεί ο κεντρικός κρατήρας του μεταλλείου με την δημιουργία τεχνητής λίμνης τη στήριξη της βιοποικιλότητας της περιοχής. |
|
Αποκατάσταση κεντρικού κρατήρα, Πηγή Μάνος Μανώλη | 
Αποκαταστημένοι επισκέψιμοι χώροι του μεταλλείου Αμιάντου,
Πηγή Μάνος Μανώλη |
|
Διαχείριση Αμιαντούχων Αποβλήτων
Ο αμίαντος χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα στην Κύπρο ως κατασκευαστικό υλικό σε μορφή αμιαντόπλακας για κάλυψη οροφών και τοιχοποιίας, για σωλήνες και αγωγούς μεταφοράς νερού καθώς και σε άλλες βιομηχανικές εφαρμογές. Όμως επειδή η επιστήμη τα τελευταία χρόνια έχει τεκμηριώσει την επικινδυνότητα του αμιάντου στην υγεία του ανθρώπου, η χρήση του αποφεύγεται πλέων διεθνώς, γι’ αυτό και υπάρχει η τάση αντικατάστασης του αμιάντου με άλλα αβλαβή βιομηχανικά υποκατάστατα.
Στην Κύπρο, λόγω των κοινωνικών ανησυχιών γύρω από το θέμα, άρχισαν τις τελευταίες δεκαετίες με πρωτοβουλία του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων οι εργασίες κατεδάφισης στεγών από υλικό αμιάντου σε κρατικά κτίρια (κυβερνητικά γραφεία, σχολεία, στρατόπεδα κ.ά.). Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις των Αρμοδίων Αρχών του Κράτους με την κοινότητα Αμιάντου και σχετικές με το θέμα αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, έχει καθοριστεί στο μεταλλείο Αμιάντου συγκεκριμένος χώρος ταφής των αμιαντούχων αποβλήτων που προκύπτουν από κατεδαφίσεις. Από το 2010 πραγματοποιούνται μία ή δύο εκστρατείες (άνοιξη – φθινόπωρο) ταφής αμιαντούχων αποβλήτων. Μέχρι το τέλος του 2017 έχουν ταφεί 20.000 κυβικά μέτρα αμιαντούχων αποβλήτων ενώ αναμένεται να προκύψουν τουλάχιστον άλλες 80.000 κυβικά μέτρα τα επόμενα χρόνια.
Την εποπτεία των εργασιών ταφής αμιαντούχων υλικών έχει η Τεχνική Επιτροπή Αποκατάστασης Εγκαταλελειμμένων Μεταλλείων (πρώην Τεχνική Επιτροπή Αποκατάστασης του Μεταλλείου Αμιάντου). Τον συντονισμό των εργασιών ταφής αμιαντούχων υλικών έχει το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης και στις εργασίες ταφής αμιαντούχων υλικών συμμετέχουν επίσης τα Τμήματα Δασών, Περιβάλλοντος, Αναπτύξεως Υδάτων και Επιθεώρησης Εργασίας.
Οι πολίτες που κατέχουν υποστατικά με αμιαντούχα υλικά οφείλουν να γνωρίζουν ότι η αφαίρεσή τους, πρέπει να γίνεται από αδειούχο εργολάβο για αφαίρεση αμιαντούχων υλικών, όπως και η μετέπειτα διαχείριση και αποθήκευσή τους μέχρι την τελική μεταφορά τους στο μεταλλείο Αμιάντου για την ταφή τους. |
|
|