Αλλόχθονες όγκοι χαλαζιακού ψαμμίτη |  | Η Κύπρος οφείλει την ιδιαιτερότητα και υψηλή γεωποικιλότητά της στην πολύπλοκη γεωλογική και τεκτονική της εξέλιξη, η οποία προσελκύει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας γεωλογικής κοινότητας.
Αυτή η γεωποικιλότητα έχει δημιουργήσει γεωμορφώματα, η σπουδαιότητα των οποίων βασίζεται στην επιστημονική και εκπαιδευτική τους αξία, στη μοναδικότητα τους , και στην αισθητική έλξη που προκαλούν. Η προστασία και διαφύλαξη θέσεων μοναδικής γεωλογικής και γεωμορφολογικής αξίας, κρίνεται αναγκαία για τη διάσωση της γεωλογικής κληρονομιάς της Κύπρου και του πλανήτη γενικότερα.
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το τοπίο, που υπογράφηκε στη Φλωρεντία το 2000, προστατεύει τοπία με χαρακτήρα αξιόλογο και διαφορετικό, λόγω της γεωμορφολογίας τους, της φυσικής τους ομορφιάς, της αξιόλογης βιοποικιλότητας ή και της ιστορικής συνύπαρξης του τοπίου με τον άνθρωπο. Η διαφύλαξή τους είναι απαραίτητη για τη διάσωση της γεωλογικής μας κληρονομιάς, αλλά το ίδιο σημαντική είναι και η ενημέρωση του κοινωνικού και επιστημονικού συνόλου.
Τα γεωμορφώματα, τα φαράγγια και οι βουνοκορφές, προστατεύονται μέσα από τη Δήλωση Πολιτικής, τον περί Γεωλογικών Επισκοπήσεων Νόμο του 2013 και τον περί Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο του 2018, που αναφέρει πλέον ξεκάθαρα την ανάγκη προστασίας της γεωλογικής κληρονομιάς. |
Μερικά από τα σημαντικά γεωμορφώματα που προστατεύονται:
Το φαράγγι της Κακκαρίστρας βρίσκεται νοτιοδυτικά του Δήμου Λατσιών. Οι εντυπωσιακές θανατοκοινωνίες των ειδών Ostrea edulis και Balanus tintinnabulum που εμφανίζονται στα τοιχώματα του, αναδεικνύουν με ένα μοναδικό τρόπο τα τελευταία στάδια της ανάδυσης της Κεντρικής Μεσαορίας από τη θάλασσα, περίπου δυο εκατομμύρια χρόνια πριν.
Προσκεφαλοειδείς λάβες και φλέβες εμφανίζονται στις όχθες του ποταμού της Μαρούλλενας κοντά στο Καλόν Χωρίον Ορεινής. Σχηματίστηκαν πριν από 90 εκατομμύρια χρόνια περίπου στο βυθό του ωκεανού της Νεοτηθύος, από ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Στα Τεισιά της Μαδαρής δεσπόζουν εντυπωσιακοί κατακόρυφοι βράχοι, που στέκουν εκεί ευθυτενείς και ομοιάζουν με τείχη. Ο βράχοι αυτοί, όπως και οι εντυπωσιακοί κρημνοί που υπάρχουν στην περιοχή, οφείλονται στη διαφορική διάβρωση των φλεβικών πετρωμάτων που αποτελούν το Σύστημα Πολλαπλών Φλεβών.
Αλλόχθονοι όγκοι χαλαζιακού ψαμμίτη ορθώνονται στην περιοχή Αλυκού στο χωριό Ίνεια. Πρόκειται για πελώριους βράχους, οι οποίοι δεσπόζουν στο τοπίο ως αποτέλεσμα της μεγάλης ανθεκτικότητάς τους στη διάβρωση σε αντίθεση με τα περιβάλλοντα πετρώματα.
Η Πέτρα του Ρωμιού αποτελείται από βράχους ανακρυσταλλωμένου ασβεστόλιθου του Συμπλέγματος των Μαμωνιών, οι οποίοι αποτελούσαν κοραλλιογενείς υφάλους πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια περίπου.
O Κουρτελλόροτσος (ή Πέτρες των Χασαμπουλιών) αποτελείται από πελώριους βράχους, οι οποίοι υψώνονται επιβλητικά στην κοιλάδα του ποταμού Διάριζου κοντά στο εγκαταλειμμένο χωριό Πραστίον. Πρόκειται για ογκόλιθους ανακρυσταλλωμένου ασβεστόλιθου κοραλλιογενούς προέλευσης.
Συγκεκριμένες πληροφορίες για τα προστατευμένα γεωμορφώματα μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, κάτω από τα ισχύοντα δημοσιευμένα σχέδια ανάπτυξης. |