ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ 2014-2020 - Προτεραιότητα της 'Ενωσης 2

Η προτεραιότητα της Ένωσης 2 αφορά

στην Προώθηση της περιβαλλοντικά βιώσιμης, αποδοτικής ως προς τους πόρους, καινοτόμου, ανταγωνιστικής και βασιζόμενης στη γνώση υδατοκαλλιέργειας.

Ειδικότερα θα επικεντρωθεί στην

Παροχή στήριξης στην ενίσχυση της τεχνολογικής ανάπτυξης, της καινοτομίας και της μεταφοράς γνώσης

Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της ασφάλειας και των συνθηκών εργασίας, κυρίως των ΜΜΕ

Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και ενίσχυση των οικοσυστημάτων που αφορούν την υδατοκαλλιέργεια και προώθηση της αποδοτικής ως προς τους πόρους υδατοκαλλιέργειας

Η υδατοκαλλιέργεια στην Κύπρο είναι μια δραστηριότητα όπου τα τελευταία 10 χρόνια παρουσιάζει μια σταθερή ανάπτυξη της τάξης περίπου του 10%. Η ανάπτυξη αυτή θα πρέπει να συνεχίσει με συνετή αλλά σταθερή επέκταση του τομέα της υδατοκαλλιέργειας τόσο με τη μέθοδο της καλλιέργειας σε κλωβούς ανοικτής θάλασσας που παρουσιάζει και τις μεγαλύτερες προοπτικές, αλλά και με τις δραστηριότητες υδατοκαλλιέργειας που πραγματοποιούνται στην ξηρά.

Οι κύριοι λόγοι για την εφαρμογή και στήριξη αυτής της πολιτικής ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας συνοψίζονται πιο κάτω:

Οι καλές περιβαλλοντικές συνθήκες για υδατοκαλλιέργεια. Το ζεστό κλίμα, οι καθαρές και ολιγοτροφικές θάλασσες, οι υψηλές θερμοκρασίες του νερού, η σχετικά χαμηλή ένταση των ανέμων εξασφαλίζουν καλούς ρυθμούς ανάπτυξης για μια ευρεία ποικιλία από θαλάσσια είδη και περιορισμένα περιβαλλοντικά και άλλα προβλήματα παραγωγής.

Η διαθεσιμότητα καλών τοποθεσιών με προσβάσιμο βάθος που βρίσκονται σε μια λογική απόσταση από την ακτογραμμή, γεγονός το οποίο εξασφαλίζει τη δυνατότητα διαχείρισης των μονάδων και ελαχιστοποιεί τις πιθανές αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Tο γεγονός ότι αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στην Κύπρο να διατηρήσει τη θέση της μεταξύ των πρωτοπόρων χωρών της λεκάνης της Μεσογείου στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας με τεχνολογία ανοικτής θάλασσας. Σημειώνεται ότι η Κύπρος υπήρξε πρωτοπόρος αυτής της τεχνολογίας στα τέλη της δεκαετίας του ογδόντα.

Η ύπαρξη κατάλληλων υποδομών, ανθρώπινου δυναμικού με τις απαραίτητες δεξιότητες, γνώσεις και κατάρτιση καθώς και οι ερευνητικές εγκαταστάσεις και επενδυτικές δυνατότητες.

Η ευκαιρία να επεκταθεί η εγχώρια αγορά. Σημειώνεται ότι στην Κύπρο, η ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση των εκτρεφόμενων προϊόντων είναι μόνο 2,4 κιλά ανά άτομο, σε σύγκριση με συνολικά 18 κιλά αλιευτικών προϊόντων που καταναλώνονται ανά άτομο σε ετήσια βάση.

Το γεγονός ότι θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες/θέσεις απασχόλησης σε διάφορα επίπεδα, με τη δυνατότητα απορρόφησης εργαζομένων από τον ολοένα συρρικνωμένο τομέα της αλιείας, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Η εγγύτητα της χώρας στη Μέση Ανατολή, όπου ο κλάδος της υδατοκαλλιέργειας, ειδικά σε κλωβούς ανοικτής θάλασσας, είναι σε πολύ αρχικά στάδια, προσφέρει μεγαλύτερες ευκαιρίες τόσο στη διάθεση των προϊόντων όσο και στις προοπτικές της μεταφοράς τεχνολογίας.

Επιπρόσθετα πρέπει να αναφερθεί ότι η οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα υδατοκαλλιέργειας στην Κύπρο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα.

• Οι μονάδες πρέπει να επιτύχουν μεμονωμένα κερδοφόρες οικονομίες κλίμακας.

• Οι μονάδες θα πρέπει να εξετάσουν την πιθανή διαφοροποίηση όσον αφορά τα είδη, τα προϊόντα και τις αγορές.

• Η βιομηχανία θα πρέπει να διατηρήσει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

• Η βιομηχανία πρέπει να συνυπάρχει αρμονικά με άλλους χρήστες του θαλάσσιου χώρου, κυρίως τον τουρισμό, την αλιεία και τη ναυτιλία.

• Τα προβλήματα που σχετίζονται με το μικρό νησιωτικό χαρακτήρα της Κύπρου και τη γεωγραφική της τοποθεσία καθώς και το πρόβλημα της μεγάλης απόστασης από τις κεντρικές ευρωπαϊκές αγορές πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ένα παράδειγμα είναι το σημαντικά υψηλότερο κόστος παράδοσης/μεταφοράς του προϊόντος στις κύριες ευρωπαϊκές αγορές.

Η υιοθετούμενη στρατηγική για την επίτευξη των στόχων, η οποία θα εφαρμοστεί με θεσμικές, διοικητικές και χρηματοδοτικές παρεμβάσεις που εντάσσονται στους στόχους της

2ης Προτεραιότητας της Ένωσης

θα αφορά μεταξύ άλλων κυρίως τα ακόλουθα:

Δημιουργία Ζωνών Υδατοκαλλιέργειας

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτελεί μια εκ των βασικών δράσεων της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής (ΟΘΠ) και συνιστά σημαντικό μέσο για την βιώσιμη ανάπτυξη των θαλασσίων ζωνών και των παράκτιων περιφερειών / περιοχών. Στην Κύπρο λόγω της περιορισμένης ακτογραμμής, της ύπαρξης πολλών χρηστών, καθώς και τη σημαντικότατη τουριστική βιομηχανία, η υδατοκαλλιέργεια θα πρέπει να ενταχτεί στα πλαίσια ενός ενιαίου θαλάσσιου και παράκτιου χωροταξικού σχεδιασμού με σκοπό τη δημιουργία και τη θεσμοθέτηση ζωνών υδατοκαλλιέργειας. Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλιστεί η συνέχιση της υφιστάμενης δραστηριότητας και η περεταίρω ανάπτυξη της.

Αύξηση της Παραγωγής

Ο μακροπρόθεσμος στόχος ετήσιας παραγωγής της θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας στην Κύπρο, σύμφωνα με σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Αρ. 52.849 ημερομηνίας 13/12/2000, είναι 10.000 τόνοι. Αυτό προβλέπεται να επιτευχθεί με την επέκταση των υφιστάμενων μονάδων και την ίδρυση νέων. Ο σεβασμός του περιβάλλοντος και η εφαρμογή της αρχής της πρόληψης καθώς και η δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας αποτέλεσαν και θα συνεχίσουν να αποτελούν τρεις από τις κυριότερες παραμέτρους για την επίτευξη του πιο πάνω στόχου. Η αύξηση της παραγωγής αποτελεί σημαντικό παράγοντα ως προς την επίτευξη κερδοφόρων οικονομιών κλίμακας με αποτέλεσμα την αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

Διασφάλιση του Περιβάλλοντος

Η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί μια δραστηριότητα, η οποία βρίσκεται τις πλείστες φορές σε άμεση αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Στην υφιστάμενη πολιτική ενσωματώνεται πλήρως η περιβαλλοντική διάσταση σε ότι αφορά δραστηριότητα του τομέα της υδατοκαλλιέργειας και την μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Για τη δημιουργία νέων μονάδων ή και για την επέκταση της παραγωγής υφιστάμενων μονάδων απαιτείται μεταξύ άλλων η εκπόνηση ολοκληρωμένων μελετών επιπτώσεων στο περιβάλλον και η εξασφάλιση σχετικής έγκρισης από την αρμόδια αρχή.

Επιπρόσθετα οι μονάδες υδατοκαλλιέργειας ανοικτής θάλασσας είναι υποχρεωμένες δια νόμου να υποβάλλουν δυο φορές το χρόνο (χειμώνα – καλοκαίρι) έκθεση περιβαλλοντικού ελέγχου βάσει σχετικού πρωτοκόλλου που εκδίδει το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών.

Ένα πολύ αυστηρό νομικό πλαίσιο που περιλαμβάνει την παρακολούθηση του περιβάλλοντος έχει υιοθετηθεί και εφαρμοστεί για τη διευκόλυνση της παρακολούθησης και αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μονάδων υδατοκαλλιέργειας. Το πλαίσιο αυτό παρέχει ένα αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο σύστημα περιβαλλοντικής προστασίας που θα συμβάλει στο στόχο της κυβέρνησης για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η περαιτέρω επέκταση των θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών στην Κύπρο, η βιομηχανία καλείται να βελτιώσει περαιτέρω τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της, και να συνεχίσει να αποδεικνύει ότι η θαλάσσια ιχθυοκαλλιέργεια δεν επηρεάζει αρνητικά το θαλάσσιο περιβάλλον.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω ο βασικός στόχος είναι και θα παραμείνει η διασφάλιση της καλής ποιότητας του περιβάλλοντος και της ευημερίας των εκτρεφόμενων ειδών με την εφαρμογή του υφιστάμενου αυστηρού νομοθετικού πλαισίου καθώς και τις απαραίτητες προσαρμογές σε περίπτωση που προκύπτουν νέα στοιχειά που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την περιβαλλοντική παρακολούθηση. Επιπρόσθετα θα πρέπει να προωθηθούν και να στηριχτούν ενέργειες που αποσκοπούν στην περαιτέρω βελτίωση τόσο του περιβάλλοντος αλλά και της ευημερίας των ζωών.

Εκσυγχρονισμός

Οι μονάδες υδατοκαλλιέργειας στην Κύπρο λειτουργούν από την δεκαετία του 1970. Η δραστηριότητα της υδατοκαλλιέργειας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον εκσυγχρονισμό και την καινοτομία. Για το λόγο αυτό όλα αυτά τα χρόνια οι μονάδες υδατοκαλλιέργειας προσπαθούν να ανταποκριθούν και να ευθυγραμμιστούν με τις εξελίξεις της τεχνολογίας οι οποίες βελτιώνουν την αποδοτικότητα της λειτουργίας τους σε σχέση με την παραγωγικότητα, την προστασία του περιβάλλοντος, την προστασία των καταναλωτών, την ποιότητα των προϊόντων, την ευημερία των εκτρεφόμενων ειδών καθώς, και άλλων ενεργειών με σκοπό τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους.

Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να συνεχιστεί με την στήριξη παραγωγικών επενδύσεων που αφορούν το εκσυγχρονισμό των μονάδων σε θέματα τεχνολογίας, αλλά και από οργανωτικής και εμπορικής άποψης, καθώς και με την στήριξη επενδύσεων που αφορούν νέες καινοτόμες μεθόδους και τεχνολογίες καλλιέργειας όπως τα συστήματα ανακύκλωσης του νερού, εναλλακτικές πηγές ενέργειες κτλ. με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση της αποδοτικότητας και της ανταγωνιστικότητας τους.

Έρευνα και Καινοτομία

Όπως αναφέρεται και πιο πάνω η εφαρμογή της καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα και πτυχές της παραγωγής αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αειφόρο ανάπτυξη και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας για την δραστηριότητα της υδατοκαλλιέργειας.

O τομέας της υδατοκαλλιέργειας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως το περιβάλλον, δηλαδή, την ποιότητα των νερών και τις φυσικοχημικές συνθήκες, τη βιολογία των καλλιεργούμενων ειδών, την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τεχνογνωσίας σε ότι αφορά την ανάπτυξη, τη συμπεριφορά, τη διατροφή των ψαριών κ.λπ. σε συνδυασμό με τις μεθόδους και πρακτικές διαχείρισης.

Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω αλλά και τις ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας, όπως αύξηση της ανταγωνιστικότητας, ζήτηση της αγοράς, αλλά και της αειφόρου ανάπτυξης του τομέα, απαιτείται έρευνα σε θέματα ανάπτυξης και διασφάλισης της ποιότητας και βιωσιμότητας της υδατοκαλλιέργειας μέσα από συνεργασίες με επιστημονικούς ή άλλους φορείς για εκπόνηση διαφόρων προγραμμάτων και μελετών.

Διαφοροποίηση παραγωγής / προϊόντων

Είναι γεγονός ότι για πολλά χρόνια η βιομηχανία στην Κύπρο βασίζεται σε δύο κύρια είδη, το λαβράκι και την τσιπούρα Παρά το γεγονός ότι πολλά άλλα είδη έχουν δοκιμαστεί πειραματικά στην Κύπρο και σε άλλες χώρες της Μεσογείου η εμπορική επιτυχία ήταν πολύ περιορισμένη. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να προωθηθεί σε συνάρτηση και με τη έρευνα και ανάπτυξη η διαφοροποίηση του φάσματος των εκτρεφόμενων ειδών. Η καλλιέργεια νέων εκτρεφόμενων ειδών ειδικά με ψηλή εμπορική αξία ή ακόμη που να προορίζονται σε ειδικευμένες αγορές θα μπορέσει να συνεισφέρει στην περεταίρω ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας.

Επιπρόσθετα το λαβράκι και η τσιπούρα ως επί το πλείστον πωλούνται ως ολόκληρα νωπά ψάρια επιτραπέζιου μεγέθους στην αγορά νωπών ψαριών. Η παραγωγή μεγαλύτερου μεγέθους ψαριών και η διαφοροποίηση του τελικού προϊόντος σε καπνιστά, σε φιλέτα ή και άλλα προϊόντα είδη θα μπορούσαν να επεκτείνουν την αγορά να προσθέσουν αξία και να βελτιώσουν την οικονομική απόδοση τους .

Έργα Υποδομής Συλλογικού Ενδιαφέροντος

Για την εύρυθμη, ορθολογική και αποδοτική λειτουργία των θαλάσσιων μονάδων είναι απαραίτητη και η ύπαρξη των ανάλογων χερσαίων και λιμενικών υποδομών που θα στηρίζουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες και θα εξυπηρετούν τις λειτουργικές τους ανάγκες. Οι υποδομές θα πρέπει να παρέχουν λιμενικό χώρο για ελλιμενισμό των σκαφών εξυπηρέτησης των μονάδων, και χώρους φορτό-εκφόρτωσης τροφών, χώρους παραλαβής γόνου, χώρους ανάσυρσης κλουβιών κτλ.

Για το λόγο αυτό, η διασφάλιση επαρκών χώρων για τη στήριξη και την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Ως εκ τούτου θα πρέπει να χωροθετηθεί και να δημιουργηθεί ένας χώρος ο οποίος θα περιλαμβάνει λιμενικές και χερσαίες εγκαταστάσεις, ο οποίος θα είναι εξειδικευμένος και επαρκώς εξοπλισμένος για να καλύψει συλλογικά τις ανάγκες των μονάδων υδατοκαλλιέργειας που δραστηριοποιούνται σε μια συγκεκριμένη περιοχή.

Παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών

Για να βελτιωθεί περαιτέρω η ανταγωνιστικότητα και η αποδοτικότητα των μονάδων υδατοκαλλιέργειας είναι σημαντικό να βελτιωθούν και οι υφιστάμενες δομές και μέθοδοι διαχείρισης συμπεριλαμβανομένου και της οικονομικής διαχείρισης. Είναι σημαντικό να αναγνωριστούν κενά ή πιθανές βελτιώσεις που θα μπορούν να εφαρμοστούν σε ότι αφορά, διαχειριστικές, τεχνικές, επιστημονικές και οικονομικές πτυχές, καθώς και στρατηγικές εμπορίας και επιχειρηματικές στρατηγικές για τις εκμεταλλεύσεις υδατοκαλλιέργειας.

Οργανώσεις Παραγωγών

Στην Κύπρο δεν έχει δημιουργηθεί κάποια οργάνωση παραγωγών όσον αφορά τον τομέα υδατοκαλλιέργειας. Η πιθανή μελλοντική δημιουργία οργανώσεων παραγωγών θα θεσμοθετήσει και θα ενισχύσει την υφιστάμενη συνεργασία μεταξύ των ιχθυοτρόφων με σημαντικά οφέλη. Η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα όπως η οργάνωση παραγωγών μπορεί να οδηγήσει μεταξύ άλλων σε μείωση των κόστων παραγωγής και διανομής, καλύτερο προγραμματισμό, δημιουργία κοινών εγκαταστάσεων, ευκαιρίες ανοίγματός μεγαλύτερων ή και πιο ειδικευμένων αγορών, σε ενιαίες/ κοινές εκστρατείες προώθησης προϊόντων κτλ. Αυτό αναμένεται να έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της αποδοτικότητας και ανταγωνιστικότητας. Η οργάνωση της αγοράς και συγκεκριμένα η δημιουργία οργανώσεών παραγωγών μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της Κυπριακής υδατοκαλλιέργειας και για το λόγο αυτό θα πρέπει να προωθηθεί και να στηριχτεί η σύσταση σχετικών οργανώσεων παραγωγών.

Η πιο πάνω Στρατηγική στηρίχθηκε στο Πολυετές Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Υδατοκαλλιέργειας 2014 -2020 έτσι ώστε να διασφαλίζεται η συνοχή και η συνέπεια του Επιχειρησιακού Προγράμματος και των προτεινόμενων μέτρων παρέμβασης με τους μακροπρόθεσμούς στρατηγικούς στόχους όπως καθορίζονται στο εν λόγω πολυετές Σχέδιο.

Η υλοποίηση των ειδικών στόχων της Προτεραιότητας της Ένωσης 2, θα επιτευχθεί μέσα από τα ακόλουθα μέτρα σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 508/2014 του ΕΤΘΑ, ως ακολούθως:

Μέτρο 2.1 - Καινοτομία

Μέτρο 2.2 - Παραγωγικές επενδύσεις στην υδατοκαλλιέργεια

Μέτρο 2.3 - Παραγωγικές επενδύσεις στην υδατοκαλλιέργεια - Αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων, μείωση της χρήσης νερού και των χημικών, και προώθηση κλειστών κυκλωμάτων

Μέτρο 2.4 - Παραγωγικές επενδύσεις στην υδατοκαλλιέργεια - Αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και προώθηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Μέτρο 2.5 - Υπηρεσίες διαχείρισης, ανακούφισης και παροχής συμβουλών για μονάδες υδατοκαλλιέργειας

Μέτρο 2.7 - Αύξηση του δυναμικού των ζωνών υδατοκαλλιέργειας

No documents found