Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, οι περί Αξιολόγησης και Διαχείρισης του Περιβαλλοντικού Θορύβου Νόμοι 2004 έως 2021 (στο εξής νόμος για τον περιβαλλοντικό θόρυβο), οι οποίοι εναρμόνισαν την πιο πάνω οδηγία, επιβάλλουν τις ακόλουθες δράσεις:

(1) προσδιορισμό της έκθεσης στον περιβάλλοντα θόρυβο με χαρτογράφηση θορύβου,
(2) θέσπιση σχεδίων δράσης βασισμένων στα αποτελέσματα της χαρτογράφησης του θορύβου,
(3) μέριμνα ώστε να είναι διαθέσιμες στο κοινό πληροφορίες σχετικά με τον περιβάλλοντα θόρυβο.

Περιβαλλοντικός Θόρυβος και Επιπτώσεις

Ο «περιβαλλοντικός θόρυβος» σημαίνει τους ανεπιθύμητους ή επιβλαβείς θορύβους στην ύπαιθρο που δημιουργούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των θορύβων που εκπέμπονται από μεταφορικά μέσα, από οδικές, σιδηροδρομικές και αεροπορικές μεταφορές και από χώρους βιομηχανικής δραστηριότητας.

Ο νόμος για τον περιβαλλοντικό θόρυβο καλύπτει το θόρυβο στον οποίο εκτίθενται οι άνθρωποι, ιδίως σε περιοχές πυκνής δόμησης, σε δημόσια πάρκα ή άλλες ήσυχες περιοχές πολεοδομικών συγκροτημάτων, σε ήσυχες περιοχές της υπαίθρου, καθώς και κοντά σε σχολεία, νοσοκομεία, και άλλα κτίρια και περιοχές ευαίσθητες σε θόρυβο. Ο νόμος δεν καλύπτει τους θορύβους που προκαλούνται από το ίδιο το εκτιθέμενο πρόσωπο, τις οικιακές δραστηριότητες, τους γείτονες, στο χώρο εργασίας, χώρο διασκέδασης, στα μεταφορικά μέσα ή σε στρατιωτικές δραστηριότητες εντός στρατιωτικών περιοχών.

Η έκθεση σε ανεπιθύμητο θόρυβο απειλεί τη δημόσια υγεία, με αντίκτυπο στην κοινωνία. Συγκεκριμένα, μπορεί να προκαλέσει διαταραχές του ύπνου, να επηρεάσει τη γνωστική λειτουργία σε μαθητές, να προκαλέσει φυσιολογικές αντιδράσεις στρες. Το στρες μπορεί να προκαλέσει την παραγωγή ορισμένων ορμονών οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε ποικιλία ενδιάμεσων επιδράσεων, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της αρτηριακής πίεσης. Κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης περιόδου έκθεσης, οι επιδράσεις αυτές ενδέχεται, με τη σειρά τους, να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και ψυχιατρικών διαταραχών.

Οι επιπτώσεις της έκθεσης σε θόρυβο επηρεάζουν την εθνική οικονομία, οδηγώντας σε απώλεια της παραγωγικότητας των εργαζομένων, επιβάρυνση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και υποτίμηση της αξίας της ακίνητης περιουσίας.


Στρατηγική χαρτογράφηση θορύβου
Το Τμήμα Περιβάλλοντος, ως αρμόδια αρχή για την εφαρμογή του νόμου για τον περιβαλλοντικό θόρυβο, μεριμνά για τον καταρτισμό στρατηγικών χαρτών θορύβου και σχεδίων δράσης και την υποβολή σχετικών εκθέσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανά πέντε έτη.

Ο πρώτος γύρος της στρατηγικής χαρτογράφησης του θορύβου ολοκληρώθηκε το 2008, ο δεύτερος το 2015 και ο τρίτος το 2018. Συγκεκριμένα ο πρώτος γύρος αφορά τα ανώτατα όρια, για οδικούς άξονες όπου καταγράφεται κυκλοφορία άνω των 6 εκατομμύρια οδικών κινήσεων ανά έτος, για τα πολεοδομικά συγκροτήματα Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου. Αντίστοιχα, ο δεύτερος γύρος αφορά τα κατώτατα όρια, για οδικούς άξονες όπου καταγράφεται κυκλοφορία άνω των 3 εκ. οδικών κινήσεων ανά έτος, για τα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Λευκωσίας και Λεμεσού με πληθυσμό μεγαλύτερο των 100.000 κατοίκων. Ο τρίτος γύρος αφορά τα κατώτατα όρια, για οδικούς άξονες όπου καταγράφεται κυκλοφορία άνω των 3 εκ. οδικών κινήσεων ανά έτος, για τα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου με πληθυσμό μεγαλύτερο των 100.000 κατοίκων.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιγράφει αυτό το κοινό μεθοδολογικό πλαίσιο για τη στρατηγική χαρτογράφηση του θορύβου βάσει της οδηγίας 2002/49/ΕΚ για τον περιβαλλοντικό θόρυβο. Επίσης, περιγράφει τη διαδικασία και τους βασικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της μεθοδολογίας «CNOSSOS-ΕU».

Αποτελέσματα Στρατηγικής χαρτογράφησης θορύβου
Στα πλαίσια του 4^ου γύρου Στρατηγικής Χαρτογράφησης Θορύβου (2022) προτάθηκαν τα όρια των 70 dB(A) και 60 dB(A), για το δείκτη ημέρας-βραδιού-νύκτας (Lden) και το δείκτη νύκτας (Lnight), αντίστοιχα, για το οδικό δίκτυο σε περιοχές αμιγούς η/και μικτής κατοικίας. Παρατηρώντας τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης, ο πληθυσμός που εκτίθενται σε στάθμες των δεικτών Lden & Lnight μεγαλύτερες των 70 και 60 dB(A) εκτιμήθηκε σε 3,65% (Lden) και 4,97% (Lnight) για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Λευκωσίας, σε 3,35% (Lden) και 4,81% (Lnight) για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Λεμεσού, σε 1,53% (Lden) και 1,9% (Lnight) για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Λάρνακας και σε 1,66% (Lden) και 3,03% (Lnight) για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Πάφου.


Σχέδιο Δράσης
Για την αντιμετώπιση της έκθεσης του πληθυσμού σε υψηλά επίπεδα θορύβου διαμορφώθηκε το ακόλουθο Σχέδιο Δράσης που αφορά την εισαγωγή μέτρων για τη διαχείριση των επιδράσεων του θορύβου. Συγκεκριμένα, τα μέτρα στοχεύουν στη μείωση του θορύβου από οδικές μεταφορές, με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τους το έτος 2027, και χωρίζονται σε δύο άξονες:

Α. Μέτρα στην πηγή:
Α.1. Διαχείριση οδικής κυκλοφορίας
Α.2. Ανάπτυξη Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου
Α.3. Υλοποίηση του Συστήματος Παρακολούθησης Αεροπορικού θορύβου
Α.4. Προώθηση της Χρήσης Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων
Α.5. Ενθάρρυνση χρηματοοικονομικών κινήτρων

Β. Μέτρα στον αποδέκτη:
Β.1. Εφαρμογή αντιθορυβικών πετασμάτων κυρίως σε ευαίσθητους δέκτες
Β.2. Εφαρμογή πολεοδομικών ρυθμίσεων

Συνοπτικά, αναφέρονται οι επιμέρους δράσεις του Σχεδίου Δράσης ανά άξονα στα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου. Στην περίπτωση μη υλοποίησης μέρος των πιο κάτω δράσεων, λόγω διοικητικού φόρτου και κόστους, τότε οι δράσεις αυτές θα επανεξεταστούν στον 5ο γύρο στρατηγικής χαρτογράφησης θορύβου, που σύμφωνα με τους περί Αξιολόγησης και Διαχείρισης του Περιβαλλοντικού Θορύβου Νόμους του 2004 έως 2022 θα πρέπει να εκπονηθεί το 2027 (στρατηγικοί χάρτες θορύβου) και 2028 (σχέδια δράσης).


Μελλοντικές Δράσεις
Το Τμήμα Περιβάλλοντος προγραμματίζει τις ακόλουθες δράσεις σε σχέση με την αναθεώρηση της Οδηγίας 2002/49/ΕΚ:

· Συνεργασία με τα αρμόδια Τμήματα για τη διαβούλευση της πρότασης οδηγίας σχετικά με τον καθορισμό μεθόδων αξιολόγησης για τις επιβλαβείς επιδράσεις, σύμφωνα μα το Παράρτημα ΙΙΙ της πιο πάνω οδηγίας. Οι μέθοδοι περιλαμβάνουν σχέσεις δόσης-επίπτωσης για ένα σύνολο παραμέτρων υγείας, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ενόχληση και διαταραχή του ύπνου.

· Συντονισμός Υπουργείων / Τμημάτων για την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης του 5ου κύκλου Στρατηγικής Χαρτογράφησης του Θορύβου.

· Καθορισμός οριακών τιμών θορύβου για τους δείκτες ημέρας-βραδιού-νύκτας (Lden) και νύκτας (Lnight), ανά τύπο θορύβου (οδική, σιδηροδρομική, αεροπορική κυκλοφορία, και βιομηχανικές εγκαταστάσεις), η υπέρβαση των οποίων θα συνεπάγεται την παρέμβαση των αρμοδίων αρχώνγια τη μελέτη ή την επιβολή μέτρων περιορισμού του θορύβου.

· Καθορισμός κριτηρίων για ήσυχες περιοχές πολεοδομικών συγκροτημάτων και υπαίθρου.

Σχετικοί Σύνδεσμοι
Ιστοσελίδα Ε.Ε.: ec.europa.eu/environment/noise/index_en.htm
Ιστοσελίδα Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος: www.eea.europa.eu/themes/noise



Πέτρος Κουτσόφτας, Λειτουργός Περιβάλλοντος, 22408918, pkoutsoftas@environment.moa.gov.cy