Δραστηριότητες Κλάδου Αμπελουργίας και Οινολογίας
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Τμήμα Γεωργίας έχει προβεί σε σχεδιασμό του στρατηγικού προγραμματισμού του καθορίζοντας την αποστολή, το όραμα, τις αξίες και τις στρατηγικές επιδιώξεις του, μέσω συγκεκριμένων στόχων και δραστηριοτήτων. Ο Κλάδος Αμπελουργίας και Οινολογίας αποτελεί ένας από τους κύριους παραγωγικούς Κλάδους του Τμήματος, του οποίου η θέση στο οργανόγραμμα βρίσκεται κάτω από τον Τομέα των Παραγωγικών Κλάδων. Ο Κλάδος αποσκοπεί να συμβάλει στο μέγιστο δυνατό τρόπο στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων του Τμήματος Γεωργίας, σε θεματολογία που εμπίπτει κυρίως στον αμπελοοινικό τομέα, αλλά και στα αλκοολούχα ποτά.
Στη δομή του Κλάδου περιλαμβάνονται τέσσερεις κύριες κατευθύνσεις ως ακολούθως: (α) Οινολογία και Διαχείριση Εθνικού Προγράμματος Στήριξης του Αμπελοοινικού Τομέα (ΕΠΣΑ), (β) Αμπελουργία και Αμπελουργικό Μητρώο, (γ) Εργαστήριο Αναλύσεων Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών και (δ) Έλεγχος Αμπελοοινικών Προϊόντων, Αλκοολούχων Ποτών και Αρωματισμένων Αμπελοοινικών Προϊόντων. Επιπρόσθετα, ο Κλάδος ασχολείται με μια σειρά εργασιών των οποίων ο ρόλος είναι η εύρυθμη, ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία του.
Ο Κλάδος Αμπελουργίας και Οινολογίας στελεχώνεται από Λειτουργούς Γεωργίας, Λειτουργούς Αμπελοοινικών Προϊόντων ΣΑΠ, Επόπτες ΣΑΠ, Επιθεωρητές Γεωργίας και ωρομίσθιο προσωπικό.
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΛΑΔΟΥ
ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΣΑ
ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ
Παρακολούθηση και διαχείριση θεμάτων που άπτονται της οινολογίας και στήριξη του οινικού τομέα. Η τεχνική υποστήριξη που παρέχεται στον Οινικό Τομέα προκύπτει κυρίως μέσα από τη διαμόρφωση του Προγράμματος Γεωργικών Εφαρμογών, το οποίο διεκπεραιώνεται κυρίως από τον Κλάδο. Παρακολούθηση των τεκταινομένων στις αρμόδιες Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του OIV και του Codex Alimentarious. Συντονίζει επίσης τον καταρτισμό και την οργάνωση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Οίνου στα πλαίσια πιστοποίησης ΠΟΠ/ΠΓΕ οίνου.
ΠΡΟΤΥΠΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ
Διαχείριση του πρότυπου οινοποιείου, το οποίο έχει την ευθύνη παραγωγή πρότυπων / αυθεντικών δειγμάτων οίνου για τους σκοπούς της Ενωσιακής Τράπεζας Ισοτοπικών Δεδομένων. Υποβοήθηση στην περιγραφή προϊόντων για σκοπούς ανάδειξης και πιστοποίησης ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων και ελέγχων οίνων, αλκοολούχων και αρωματισμών ποτών. Εισαγωγή της καινοτομίας στην τεχνολογία οίνου και αλκοολούχων ποτών για υποβοήθηση των Κυπριακών οινοποιείων και ποτοποιείων. Προβολή του Κυπριακού οίνου και των αλκοολούχων ποτών μέσω εκδηλώσεων, διαγωνισμών, συμποσίων που διενεργούν οι Κρατικές Υπηρεσίες και επαφών κρατικών αξιωματούχων.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΣΑ
Σχεδιασμός, ετοιμασία και διαχείριση των Εθνικών Προγραμμάτων Στήριξης του Αμπελοοινικού Τομέα (ΕΠΣΑ), τα οποία καταρτίζονται βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και του Κανονισμού 1306/2013.
ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ
ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ
Παρακολούθηση και διαχείριση θεμάτων που άπτονται της αμπελουργίας και στήριξη του αμπελουργικού τομέα. Η τεχνική υποστήριξη που παρέχεται στον Αμπελουργικό Τομέα προκύπτει κυρίως μέσα από τη διαμόρφωση του Προγράμματος Γεωργικών Εφαρμογών, το οποίο διεκπεραιώνεται κυρίως από τα Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία.
ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ
Διατήρηση αμπελουργικού μητρώου βάσει των υποχρεώσεων που απορρέουν από την Κοινοτική νομοθεσία και συγκεκριμένα από τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και τον Κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2018/273.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ
ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ
Το εργαστήριο είναι διαπιστευμένο με το ISO 17025 και εφαρμόζεται σύστημα διαχείρισης ποιότητας εργαστηρίων σύμφωνα με το πρότυπο. Πραγματοποιούνται ενέργειες για διαπίστευση με το νέο ISO/IEC 17020:2012.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ
Διεξάγονται εργαστηριακές αναλύσεις σε οίνο και αλκοολούχα ποτά για σκοπούς ελέγχους από την αρμόδια αρχή και για παροχή υπηρεσιών στα οινοποιεία και γενικότερα στη βιομηχανία για τη βελτίωση των προϊόντων τους.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΝΟΥ
Πραγματοποιούνται έλεγχοι στη διαδικασία παραγωγής και τελικού προϊόντος οίνου, αλκοολούχων και αρωματισμένων ποτών βάσει της σχετική Κοινοτικής και Εθνικής νομοθεσίας.
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΠ ΚΑΙ ΠΓΕ
Πραγματοποιούνται έλεγχοι και παρέχεται πιστοποίηση του τελικού προϊόντος για προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ), προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ) και ένδειξη του έτους συγκομιδής και ονόματος ποικιλίας. Εξετάζονται επίσης αιτήματα και παραχωρείται η άδεια χρήσης των πιστοποιούντων εμπορικών σημάτων «Κουμανδαρία» και «Ζιβανία».
ΚΥΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
1. ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Η διεκπεραίωση διαφόρων καθημερινών εργασιών ρουτίνας που καθιστούν την ομαλή λειτουργία του Κλάδου εντός του νομοθετικού πλαισίου της Δημόσιας Υπηρεσίας. Τέτοιες εργασίες είναι η αρχειοθέτηση και διάχυση της αλληλογραφίας, η διαπεραίωση λογιστικών και ταμιακών πράξεων, η διατήρηση καθολικών βιβλίων περιουσιακών στοιχείων, η διαχείριση των υπερεσιακών οχημάτων, η συντήρηση και βελτίωση κτηριακών εγκαταστάσεων, κλπ.
2. ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ
Το Εργαστήριο του Κλάδου Αμπελουργίας και Οινολογία είναι το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για της διεξαγωγή αναλύσεων στον αμπελοοινικό τομέα και είναι μέλος του Κοινοτικού Εργαστηρίου Αναφοράς. Αναγνωρίζεται ως το κατά νόμο αρμόδιο Εργαστήριο στην Κύπρο να διενεργεί αναλύσεις στον Αμπελοοινικό τομέα, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1308/2013 και το σχετικό κατάλογο που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το Εργαστήριο είναι διαπιστευμένο σύμφωνα με το Πρότυπο CYS EN ISO/IEC 17025:2005. Αιτήσεις ανάλυσης δειγμάτων για συμβουλευτικούς σκοπούς είναι: 1) ΚΑΟ Ε0901 Αίτηση για ανάλυση οινικών προϊόντων και 2)ΚΑΟ Ε0901 Αίτηση για ανάλυση αλκολούχων ποτών
Οι κύριες εργασίες του εργαστηρίου επικεντρώνονται στη διεξαγωγή αναλύσεων σε δείγματα οίνων, αλκοολούχων ποτών, αποσταγμάτων, ξυδιού, κ.ά., τα οποία υποβάλλονται στα πλαίσια ελέγχων που διενεργούνται κυρίως από τον Κλάδο, αλλά και από άλλες Υπηρεσίες. Τέτοιοι έλεγχοι αφορούν την τήρηση των απαιτούμενων προδιαγραφών, την πιστοποίηση ΠΟΠ/ΠΓΕ, την εφαρμογή των αμπελοοινικών πρακτικών και τη δασμολόγηση. Επιπρόσθετα, διενεργούνται αναλύσεις σε ιδιώτες κατόπιν πληρωμής για σκοπούς εγγραφής των προϊόντων τους ως ΠΟΠ/ΠΓΕ, για εξαγωγικούς σκοπούς, για συμμετοχή σε επίσημους διαγωνισμούς και για υποβοήθηση της παραγωγής. Συμβάλει επίσης, με τη διενέργεια αναλύσεων στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ισοτοπικών Δεδομένων και στην ερευνητική δράση του Πρότυπου Οινοποιείου του Τμήματος Γεωργίας, του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών και άλλων Ερευνητικών και Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.
3. ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ
Το Εργαστήριο Οινολογίας και Αλκοολούχων Ποτών είναι διαπιστευμένο σύμφωνα με το Πρότυπο CYS EN ISO/IEC 17025:2005. Μέσα από την πιστή εφαρμογή του συστήματος Ποιότητας και τη βελτίωση του για διασφάλιση της συνεχούς αποτελεσματικότητας του καθώς και μέσα από τη συνεχή επέκταση του Πεδίου Διαπίστευσης του, διασφαλίζει την ποιότητα και τεκμηριώνει την αξιοπιστία του με στόχο την ποιότητα και ασφάλειας των τροφίμων και ζωοτροφών. Εντός του 2019, το Εργαστήριο είναι υποχρεωμένο να προσαρμόσει το Σύστημα Ποιότητας του σύμφωνα με το αναθεωρημένο ISO 17025.
Η κατεύθυνση του Κλάδου (ΤΕΟΑΠ) που αφορά τους ελέγχους είναι διαπιστευμένος φορέας σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο CYS EN ISO/IEC 17020:2012 «Αξιολόγηση συμμόρφωσης - Απαιτήσεις για τη λειτουργία διαφόρων τύπων φορέων που εκτελούν έλεγχο». Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του συγκεκριμένου προτύπου τηρούνται όλες οι απαραίτητες διαδικασίες οι οποίες διασφαλίζουν τόσο την ποιότητα όσο και τα ευρήματα των ελέγχων, καθώς επίσης και την αμεροληψία και εχεμύθεια του εμπλεκόμενου προσωπικού. Επιπρόσθετα, η ποιότητα των ελέγχων του ΤΕΟΑΠ διασφαλίζεται με την συνεχή εκπαίδευση και επιμόρφωση του προσωπικού σε ότι αφορά τις απαιτήσεις των ελέγχων στον αμπελοοινικό τομέα.
4. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ
Διατηρείται αμπελουργικό μητρώο βάσει των υποχρεώσεων που απορρέουν από την Κοινοτική νομοθεσία και συγκεκριμένα από τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και τον Κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2018/273. Στο μητρώο περιλαμβάνονται όλοι οι αμπελώνες με οινοποιήσιμες ποικιλίες.
Το μητρώο διατηρείται τόσο σε ηλεκτρονική όσο και σε έντυπη μορφή και καταχωρούνται στοιχεία που αφορούν προσωπικά δεδομένα των αμπελοκαλλιεργητών, κτηματολογικά δεδομένα, πληροφορίες ετήσιας συγκομιδής, παραγωγής, κ.ά.
Στις περιπτώσεις καταχώρησης νέων φυτεύσεων ή αναφυτεύσεων παλαιών αμπελώνων, οι αιτητές υποχρεούνται να προβούν σε γνωστοποίηση της πρόθεσης τους ή δήλωση εκρίζωσης και φύτευσης, αντίστοιχα. Μετά το διοικητικό έλεγχο της αίτησης ή των δηλώσεων τους, πραγματοποιείται επιτόπιος έλεγχος του αγροτεμαχίου και μετέπειτα καταχώρηση των στοιχείων στο μητρώο.
Το αμπελουργικό μητρώο επιδέχεται αναθεώρηση για διορθώσεις στοιχείων μετά από αίτημα των αμπελουργών, κατά τις επιθεωρήσεις που πραγματοποιούνται και για ταυτοποίηση περιγραφικών δεδομένων με γεωγραφικά δεδομένα τεμαχίων που δεν ταυτοποιούνται. Αναθεώρηση του μητρώου - Επικαιροποίηση στοιχείων στο Αμπελουργικό Μητρώο - γίνεται επίσης από αλλαγές που προκύπτουν από μεταβιβάσεις αμπελώνων λόγω κληρονομιάς ή/και αλλαγή διαχειριστή του αμπελώνα, καθώς και από υποχρεώσεις που προκύπτουν από το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης του Αμπελοοινικού Τομέα (ΕΠΣΑ).
Πρόσθετα, πραγματοποιούνται έλεγχοι παραγωγικότητας αμπελώνων για σκοπούς πιστοποίησης οίνων ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης (ΟΕΟΠ).
5. ΠΑΡΟΧΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΤΟΝ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
Παρακολούθηση και διαχείριση θεμάτων που άπτονται της αμπελουργίας και στήριξη του αμπελουργικού τομέα μέσα από τη διαμόρφωση του Προγράμματος Γεωργικών Εφαρμογών, το οποίο διεκπεραιώνεται κυρίως από τα Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία. Παρέχεται τεχνική υποστήριξη στα Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία, διοργανώνονται εκπαιδεύσεις στους αμπελουργούς (Κ.Ε.Γ.Ε) και συγγράφονται άρθρα για ανακοινώσεις σε ραδιοφωνικά προγράμματα και δημοσιεύσεις σε εκλαϊκευμένα περιοδικά (π.χ. Αγρότης) και στον τύπο.
Συνεισφορά στη συνδιαμόρφωση αγροπεριβαλλοντικών μέτρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης που άπτονται της αμπελοκαλλιέργειας (π.χ Διάσωση και συντήρηση παραδοσιακών ποικιλιών οινοποιήσιμων αμπελιών). Πρόσθετα, αναλαμβάνεται η ετοιμασία πινάκων μοναδιαίου κόστους για όλες τις δράσεις του μέτρου Αναδιάρθρωση και Μετατροπή Αμπελώνων του Εθνικού Προγράμματος Στήριξης του Αμπελοοινικού Τομέα, καθώς επίσης συμβάλλει στην ετοιμασία των διαφόρων μέτρων του Προγράμματος σε τεχνικά θέματα. Στα πλαίσια της παραγωγής και διάθεσης πολλαπλασιαστικού υλικού της αμπέλου από το Τμήμα Γεωργίας, ο Κλάδος αναλαμβάνει την παραλαβή, καταχώρηση και διαχείριση των αιτήσεων των αμπελοκαλλιεργητών.
Ο Κλάδος προβαίνει σε εκτιμήσεις της παραγωγής επιτραπέζιων και οινοποιήσιμων σταφυλιών καθώς επίσης και στον τεχνικό έλεγχο ωρίμανσης σταφυλιών για την παραγωγή κουμανδαρίας, σύμφωνα με σχετική νομοθεσία. Πρόσθετα διατηρεί μητρώο αμπελώνων επιτραπέζιων ποικιλιών.
Ο Κλάδος διατηρεί «πρότυπο οινοποιείο» για να παρέχεται η δυνατότητα διαχείρισης των ακόλουθων υποχρεώσεων / αναγκών:
| (α) | Παραγωγή πρότυπων / αυθεντικών δειγμάτων οίνου για τους σκοπούς της Ενωσιακής Τράπεζας Ισοτοπικών Δεδομένων. Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 27 – 29 και το Παράρτημα ΙΙΙ του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2018/274, κάθε κράτος μέλος υποχρεούται να αποστέλλει σε ετήσια βάση πρότυπα δείγματα οίνων στην εν λόγω Τράπεζα που διατηρείται στο Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC). |
| (β) | Περιγραφή προτύπων / αυθεντικών δειγμάτων οίνου, αλκοολούχων και αρωματισμένων ποτών για σκοπούς πιστοποίησης προϊόντων ΠΟΠ/ΠΓΕ και για τον έλεγχο των προϊόντων αυτών. |
| (γ) | Εισαγωγή της καινοτομίας στην τεχνολογία οίνου και αλκοολούχων ποτών για υποβοήθηση των Κυπριακών οινοποιείων και ποτοποιείων. Σημειώνεται ότι η παραγωγή έρευνας σε σχέση με τα αμπελοοινικά προϊόντα και τα αλκοολούχα ποτά από άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες και Ακαδημαϊκούς/Ερευνητικούς Οργανισμούς είναι σχεδόν ανύπαρκτη. |
| (δ) | Προβολή του Κυπριακού οίνου και των αλκοολούχων ποτών μέσω εκδηλώσεων, διαγωνισμών, συμποσίων που διενεργούν οι κρατικές υπηρεσίες και επαφών κρατικών αξιωματούχων. |
Για τους σκοπούς του πρότυπου οινοποιείου διατηρούνται κάβες εμφιαλωμένων προϊόντων, στις οποίες αποθηκεύονται τα προϊόντα που παράγει ο Κλάδος.
7. ΠΑΡΟΧΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΤΟΝ ΟΙΝΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
Παρακολούθηση και διαχείριση θεμάτων που άπτονται της οινολογίας και στήριξη του οινικού τομέα μέσα από τη διαμόρφωση του Προγράμματος Γεωργικών Εφαρμογών, το οποίο διεκπεραιώνεται κυρίως από τον Κλάδο. Παρέχονται συμβουλές και διοργανώνονται εκπαιδεύσεις στους οινοποιούς και ποτοποιούς και συγγράφονται σχετικά άρθρα για ανακοινώσεις σε ραδιοφωνικά προγράμματα και δημοσιεύσεις σε εκλαϊκευμένα περιοδικά (π.χ. Αγρότης) και στον τύπο. Προάγονται καινοτομίες στον οινικό τομέα και στα αλκοολούχα ποτά. Συντονισμός της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Οίνου στα πλαίσια πιστοποίησης οίνων ΠΟΠ.
Αναλαμβάνεται ο σχεδιασμός πενταετών Εθνικών Προγραμμάτων Στήριξης του Αμπελοοινικού τομέα (ΕΠΣΑ), σύμφωνα με το άρθρο 39 του Κανονισμού ΕΕ 1308/2013. Το ΕΠΣΑ χρηματοδοτείται στο σύνολο του από Κοινοτικούς πόρους με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου στα 4.6 εκ. Περιλαμβάνει μια σειρά Μέτρων ως ακολούθως:
| (α) | Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων (ΕΠΣΑ 1β). |
| (β) | Επενδύσεις στον οινοποιητικό τομέα (ΕΠΣΑ 3β). |
| (γ) | Προώθηση οίνων στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες (ΕΠΣΑ 3α). |
| (δ) | Ασφάλεια συγκομιδής (ΕΠΣΑ 3δ). |
| (ε) | Καινοτομία στον αμπελοοινικό τομέα (ΕΠΣΑ 3ζ). |
Το ΕΠΣΑ οριστικοποιείται αφού λάβει υπόψη τις εισηγήσεις των εμπλεκομένων φορέων σε δημόσια διαβούλευση. Στο σχεδιασμό του ΕΠΣΑ περιλαμβάνεται η εκτίμηση του αναμενόμενου τεχνικού, κοινωνικοοικονομικού και περιβαλλοντικού αντίκτυπου και η ετοιμασία του δημοσιονομικού πίνακα με τους πόρους που θα διατεθούν ανά έτος κλπ (ΕΕ 1308/2013 αρθ. 42). Πρόσθετα, παρέχεται η δυνατότητα στο κράτος μέλος, ανάλογα με τις ανάγκες του, να προβεί σε τροποποιήσεις του προγράμματος, δύο φορές το έτος (1η Μαρτίου και 30η Ιουνίου), δεδομένου ότι αυτές τύχουν έγκρισης από τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. Αναπόσπαστο μέρος της διαχείρισης του ΕΠΣΑ αποτελεί η υποχρέωση αριθμού οινοποιήσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ 2016/1150), οι οποίες αφορούν τις λεπτομέρειες εφαρμογής των Μέτρων που επιλέγηκαν για εφαρμογή. Κάθε Μάρτιο υποβάλλεται έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφορικά με την εφαρμογή των Μέτρων που προκηρύσσονται ετησίως (Μάρτιος κάθε έτους).
Διαμορφώνονται ξεχωριστά Σχέδια Πολιτικής για κάθε Μέτρο που εφαρμόζεται και προκηρύσσεται σε ετήσια βάση (ΕΕ 1308/2013 αρθ. 43). Τα Σχέδια Πολιτικής περιγράφουν αναλυτικά τις διαδικασίες και τον τρόπο εφαρμογής των Μέτρων.
Ο διαχειριστικός ρόλος που εφαρμόζει ο Κλάδος περιλαμβάνει το συντονισμό, παρακολούθηση και καθοδήγηση των Οργανισμών Εφαρμογής των Μέτρων του ΕΠΣΑ, για αποτελεσματικότερη εφαρμογή και μεγαλύτερη εκταμίευση των διαθέσιμων πόρων.
Για το σχεδιασμό του ΕΠΣΑ απαιτείται στενή παρακολούθηση της σχετικής Κοινοτικής Νομοθεσίας που διέπει την Κοινή Αγροτική Πολιτική και την Κοινή Οργάνωση Αγοράς.
9. ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΝΩΝ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΚΑΙ ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΤΩΝ
Διενεργούνται έλεγχοι σε μονάδες παραγωγής, καθώς επίσης σε σημεία εμπορίας αμπελοοινικών προϊόντων, αλκοολούχων και αρωματισμένων ποτών για διασφάλιση της ισχύουσας Εθνικής και Κοινοτικής Νομοθεσίας. Οι έλεγχοι περιλαμβάνουν προϊόντα που είτε παράγονται στην Κύπρο είτε εισέρχονται στην Κυπριακή αγορά ως διακινούμενα από άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε ή εισαγόμενα από τρίτες χώρες.
Οι έλεγχοι που διενεργούνται έχουν ως ακολούθως:
| (α) | Έλεγχος Βιβλίων και Εγγράφων |
| (β) | Έλεγχος Οινολογικών Πρακτικών και Επεξεργασιών |
| (γ) | Έλεγχος Συνοδευτικών Εγγράφων |
| (δ) | Έλεγχος Προδιαγραφών |
| (ε) | Έλεγχος Σήμανσης |
| (στ) | Έλεγχος Υποχρεωτικών Δηλώσεων Παραγωγής και Αποθεμάτων |
| (η) | Έλεγχος και έγκριση Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ), Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΓΕ) και ενδείξεων έτους συγκομιδής και ονόματος ποικιλίας σε οίνους χωρίς ΠΟΠ/ΠΓΕ |
| (ζ) | Έκδοση πιστοποιητικών χρήσης των Πιστοποιούντων Εμπορικών Σημάτων (ΠΕΣ) «Κουμανδαρία» και «Ζιβανία» |
Γενικότερα ο έλεγχος των οίνων, των αλκοολούχων και αρωματισμένων ποτών, εκτός των άλλων, στοχεύει στην προστασία της δημόσιας υγείας από τυχόν νοθείες, προσθήκες απαγορευμένων ουσιών ή κακή χρήση επιτρεπόμενων οινολογικών ουσιών, ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο παραπλάνησης των καταναλωτών και προστατεύει το όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας για ότι αφορά τον αμπελοοινικό τομέα, τα αλκοολούχα και αρωματισμένα ποτά.
Πρόσθετα, ο Κλάδος Αμπελουργίας και Οινολογίας αναλαμβάνει την υποβολή στατιστικών στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μηνιαία βάση, μέσω του συστήματος ISAMM τα οποία αφορούν την παραγωγή και τα αποθέματα οίνου, την παραγωγή διάθεση και αποθέματα αιθυλικής αλκοόλης, τις εκτάσεις αμπελώνων και το οινικό ισοζύγιο (EΕ 1185/2017).
10. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΠ, ΠΓΕ ΚΑΙ ΓΕ
Παραλαμβάνονται και εξετάζονται αιτήσεις για αναγραφή στην επισήμανση των αμπελοοινικών προϊόντων Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ), Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΓΕ) και ενδείξεων έτους συγκομιδής και ονόματος ποικιλίας.
Στα πλαίσια της πιστοποίησης ΠΟΠ και ΠΓΕ σε αμπελοοινικά προϊόντα εξετάζεται επίσης η χρήση των παραδοσιακών ενδείξεων: «Οίνος Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης», «Τοπικός Οίνος», «Μονή», «Μοναστήρι», «Αμπελώνες», «Κτήμα».
Επιπρόσθετα, εξετάζονται αιτήματα και παραχωρείται η άδεια χρήσης των Πιστοποιούντων Εμπορικών Σημάτων (ΠΕΣ) «Κουμανδαρία» και «Ζιβανία».
11. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΩΝ
Η παρακολούθηση και συνεισφορά στις εξελίξεις της κοινοτικής νομοθεσίας που εμπίπτει στα πεδία του αμπελοοινικού τομέα, των αρωματισμένων και αλκοολούχων ποτών και την πιστοποίηση ΠΟΠ και ΠΓΕ θεωρείται υψίστης σημασίας, έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης ευθυγράμμιση και εναρμόνιση του κοινοτικού δίκαιου με το εθνικό δίκαιο. Η παρακολούθηση προϋποθέτει και συμμετοχή σε συνεδρίες που πραγματοποιούνται στα διάφορα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. που ασχολούνται με θέματα οίνου, αλκοολούχων ποτών και αρωματισμένων οίνων.
Αναλαμβάνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την παρασκευή νομοθετημάτων (π.χ. Νόμων, Κανονισμών, Διαταγμάτων) που απορρέουν από Κοινοτικές υποχρεώσεις, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ευθυγράμμιση με το Κοινοτικό δίκαιο. Επιπρόσθετα, αναλαμβάνεται η παρασκευή νομοθετημάτων για ρύθμιση θεμάτων που απορρέουν από Εθνικές ανάγκες για τη βελτίωση του αμπελοοινικού τομέα και των ελέγχων των αμπελοοινικών προϊόντων και αλκοολούχων και αρωματισμένων ποτών.
12. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ Ε.Ε., OIV ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ
Ο Κλάδος Αμπελουργίας και Οινολογίας διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση της αμπελοοινικής πολιτικής του Τμήματος Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Μεταξύ των άλλων κατά νόμο αρμοδιοτήτων του, η διασφάλιση και προώθηση των συμφερόντων των Κυπρίων αμπελουργών και οινοποιών εντός των αρμοδίων Ενωσιακών και Διεθνών κέντρων αποφάσεων, βρίσκονται σε εξέχουσα θέση.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, η Κύπρος εκπροσωπείται και συνεισφέρει ποικιλοτρόπως στη διαμόρφωση των πολιτικών και των προτεραιοτήτων στον αμπελοοινικό τομέα στα ακόλουθα όργανα:
· Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Μονάδα G.2-Επιτροπή ΚΟΑ Οίνου και Επιτροπή Ειδικών KOA Οίνου).
· Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Ομάδα Εργασίας Αγροτικών Προϊόντων F.8 –Οίνος και F.12-Οίνοι, Αλκοόλες, Ξύδι και OIV).
· Ομάδες Εργασίας, τις Επιτροπές, την Εκτελεστική Επιτροπή και τη Γενική Συνέλευση του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου (OIV).
· Επιτροπές για τα πρόσθετα και την σήμανση των τροφίμων (οίνος από σταφύλια και αλκοολούχα ποτά) του Διεθνούς Διατροφικού Κώδικα (Codex Alimentarius) του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
ΚΑΤΑΧΩΡΗΜΕΝΑ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΓΕ)
ΚΑΤΑΧΩΡΗΜΕΝΑ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΓΕ)
Διαδικασία χορήγησης του δικαιώματος αναγραφής Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης σε αμπελοοινικό προϊόν
Διαδικασία χορήγησης του δικαιώματος αναγραφής Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης σε αμπελοοινικό Προϊόν
Μέχρι σήμερα η Κύπρος έχει κατοχυρωμένες εφτά (7) Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης (ΠΟΠ) οίνου και τέσσερεις (4) Προστατευόμενες Γεωγραφικές Ενδείξεις (ΠΓΕ) στον τομέα του οίνου. Πρόσθετα, υπάρχουν δύο (2) κατοχυρωμένες Γεωγραφικές Ενδείξεις (ΓΕ) στα αλκοολούχα ποτά.
ΠΟΠ Οίνων | ΠΓΕ Οίνων | Γεωγραφικές Ενδείξεις Αλκοολούχων Ποτών |
| | |
ΠΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ (ΠΕΣ)
ΠΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ (ΠΕΣ)
Το Τμήμα Γεωργίας έχει στην κατοχή του δύο πιστοποιούντα εμπορικά σήματα, τα οποία έχουν εγγραφεί στον Έφορο Εταιρειών και Επίσημο Παραλήπτη από το 1996 με αρ. εγγραφών 45091 και 45092 και έχουν ως ακολούθως:
ΚΟΥΜΑΝΔΑΡΙΑ
ΖΙΒΑΝΙΑ
Παραχωρείται το δικαίωμα χρήσης των πιο πάνω πιστοποιούντων εμπορικών προϊόντων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα εφόσον υποβάλλουν αίτηση, πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και καταβάλουν το αντίτιμό ετήσιο τέλος.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Ο ορισμός της παραδοσιακής ένδειξης υποδεικνύεται στο άρθρο 112 του Κανονισμού (ΕΕ) 1308/2013. Οι παραδοσιακές ενδείξεις προστατεύονται βάσει του άρθρου 113 του ιδίου Κανονισμού και δεν δύναται η χρήση τους σε κανένα αμπελοοινικό προϊόν που δεν πληροί τον ορισμό και τους όρους. Οι ορισμοί και οι όροι χρήσης των παραδοσιακών ενδείξεων περιγράφονται σε εθνική νομοθεσία.
Η Κύπρος με την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προχωρήσει σε προστασία των πιο κάτω παραδοσιακών ενδείξεων (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1429/2004 της Επιτροπής), οι οποίες περιλαμβάνονται στη σχετική βάση δεδομένων «Ε-Bacchus» που διατηρείται στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε:
| Α/Α | Παραδοσιακή ένδειξη | Ομώνυμη |
| (α) | Αμπελώνας(-ες) | Ampelonas (-es), Vineyard(-s) |
| (β) | Κτήμα | Ktima, Domain |
| (γ) | Τοπικός οίνος | Regional Wine |
| (δ) | Μονή | Moni, Monastery |
| (ε) | Οίνος Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης | Controlled Designation of Origin |
| (στ) | Μοναστήρι | Monastiri, Monastery |
Ιδιαίτερη αναφορά για τη σχέση μεταξύ των εμπορικών σημάτων και των παραδοσιακών ενδείξεων στον αμπελοοινικό τομέα γίνεται στο άρθρο 32 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/33.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΣΑ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΣΑ
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
Το Τμήμα Γεωργίας, τηρουμένων των διατάξεων του περί Συμβουλίου Αμπελοοινικών Προϊόντων Νόμου 61(Ι) του 2004, καθώς και του περί της μεταβίβασης των αρμοδιοτήτων και των λειτουργιών του Συμβουλίου Αμπελοοινικών Προϊόντων στο Τμήμα Γεωργίας Νόμου 25(Ι) του 2014, ασκεί ρόλο και αρμοδιότητες Διαχειριστικής Αρχής του ΕΠΣΑ.
Τηρουμένων των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 1308/2013, του κατ’ Εξουσιοδότηση Κανονισμού 2016/1149, του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2016/1150, του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2017/256 και των Κατευθυντήριων Γραμμών που διέπουν τα Ενωσιακά Προγράμματα Στήριξης, η Διαχειριστική Αρχή διασφαλίζει ότι το Κυπριακό ΕΠΣΑ:
(α) είναι καθολικά εναρμονισμένο και συμβατό με το ισχύον νομικό πλαίσιο και χαρακτηρίζεται από συνοχή με τις δραστηριότητες, την πολιτική και τις προτεραιότητες της Ένωσης στον αμπελοοινικό τομέα.
(β) διαθέτει εσωτερική συνοχή, καταρτίζεται και εφαρμόζεται κατά αντικειμενικό τρόπο, λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής κατάστασης των παραγωγών και της ανάγκης να αποφεύγεται η αδικαιολόγητα άνιση μεταχείριση τους.
(γ) τυγχάνει οικονομικής διαχείρισης στα πλαίσια του ισχύοντος νομικού πλαισίου της Ένωσης και του διαθέσιμου οικονομικού φακέλου της Κύπρου για στήριξη της αμπελοοινικής αγοράς ανά προγραμματική πενταετία.
(δ) υπόκειται σε τροποποιήσεις και αξιολογήσεις που υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε καθορισμένες καταληκτικές ημερομηνίες.
Το ΕΠΣΑ περιλαμβάνει δέσμη Μέτρων για την «αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων» (συμπεριλαμβανομένου των δράσεων δημιουργίας σύγχρονου γραμμικού συστήματος υποστύλωσης και κατασκευής/ανακατασκευής παραδοσιακών τοίχων ξηρολιθιάς), τις «επενδύσεις στις οινοποιητικές επιχειρήσεις», την «προώθηση των οίνων στις τρίτες χώρες», την «πληροφόρηση στα Κράτη Μέλη για τα Ενωσιακά Συστήματα Ποιότητας και την Υπεύθυνη Κατανάλωση», την «καινοτομία στον αμπελοοινικό τομέα», καθώς και την «ασφάλιση της συγκομιδής» από τις δυσμενείς επιπτώσεις της ανομβρίας.
Για την προγραμματική πενταετία 2014-2018, έχουν διοχετευθεί στον αμπελοοινικό τομέα της Κύπρου περίπου €22,2 εκατομμύρια από καθαρά οικονομικούς πόρους της Ένωσης. Σημειώνεται ότι το ΕΠΣΑ επεκτείνεται για την προγραμματική πενταετία 2019-2023 με τους ίδιους περίπου συνολικά πόρους στον οικονομικό φάκελο της Κύπρου.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΟΙΝΟΥ
ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΟΙΝΟΥ
Ο Κυπριακός Διαγωνισμός Οίνου καθιερώθηκε από το 2006 ως ετήσιος θεσμός και κατάφερε σε αυτό το σχετικά σύντομο διάστημα να εξελιχθεί ως ένα σημαντικό γεγονός στη συνείδηση των Κύπριων οινοπαραγωγών, των ειδικών και των καταναλωτών. Ο Διαγωνισμός Οίνου αποσκοπεί στη διάχυση της γνώσης στην εξέχουσα ποιότητα των οίνων, στην ενθάρρυνση της παραγωγής οίνου και στην υπεύθυνη κατανάλωση ως μέρος του πολιτισμού, στην ανάδειξη και παρουσίαση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των οίνων στο ευρύτερο κοινό, στη βελτίωση των τεχνικών και επιστημονικών ικανοτήτων των οινοπαραγωγών και στη διεύρυνση της παραγωγής τους.
Ο Κυπριακός Διαγωνισμός Οίνου διοργανώνεται από το Τμήμα Γεωργίας και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου (OIV). Οι διαδικασίες του Διαγωνισμού ακολουθούν το σχετικό πρότυπο του OIV.
Δικαίωμα συμμετοχής στο Διαγωνισμό έχουν όλοι οι οίνοι Κυπριακής Προέλευσης, οι οποίοι παράγονται και φέρουν επισήμανση σύμφωνα με την Εθνική και Κοινοτική (Ε.Ε) νομοθεσία και συνάδουν με τις Συστάσεις / Δημοσιεύσεις του OIV. Δικαίωμα βράβευσης με μετάλλιο έχουν μόνο οι οίνοι που κατέχουν πιστοποίηση για χρήση των ενδείξεων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), καθώς και οι οίνοι που μετά από έγκριση κατέχουν το δικαίωμα αναγραφής της ποικιλίας και του έτους συγκομιδής (Ποικιλιακοί Οίνοι). Τα μετάλλια που απονέμονται στους βραβευμένους οίνους κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη βαθμολογία που επιτυγχάνουν ως ακολούθως:
- Μεγάλο χρυσό μετάλλιο – ελάχιστο 92 βαθμούς
- Χρυσό μετάλλιο – ελάχιστο 85 βαθμοί
- Ασημένιο μετάλλιο – ελάχιστο 82 βαθμοί
- Χάλκινο μετάλλιο – ελάχιστοι 80 βαθμοί
Το σύνολο όλων των μεταλλίων που απονέμονται στους οίνους με τις υψηλότερες βαθμολογίες δεν ξεπερνά το 30% των δειγμάτων που συμμετέχουν στο διαγωνισμό.
ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ
ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ
Το Τμήμα Γεωργίας, ως αρμόδια αρχή του αμπελοοινικού τομέα στέκει αρωγός στις διάφορες εκδηλώσεις που οργανώνονται από τις τοπικές αρχές και τα οργανωμένα σύνολα, στις προσπάθειες που καταβάλλουν για την προώθηση αμπελοοινικών προϊόντων. Μια τέτοια εκδήλωση είναι η ‘Γιορτή του Κρασιού. Το Τμήμα Γεωργίας συμμετέχει διαχρονικά σε αυτή την εκδήλωση, με την παρουσία δικού του εκθεσιακού χώρου.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Όσον αφορά την ΕΘΝΙΚΗ και ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ για Αμπελοοινικά Προϊόντα, Αλκολούχα Ποτά και Αρωματισμένα Αμπελοοινικά Προϊόντα, Πιστοποιούντα Εμπορικά Σήματα, Καταχωρημένα Αμπελοοινικά Προϊόντα και Αλκολούχα Ποτά θα τα βρείτε αναζητώντας τα εδώ
ΕΝΤΥΠΑ-ΑΙΤΗΣΕΙΣ
ΕΝΤΥΠΑ-ΑΙΤΗΣΕΙΣ
Όσον αφορά σχετικά έντυπα με τον κλάδο Αμπελουργίας Οινολογίας μπορείτε να τα βρείτε πατώντας εδώ