Έλεγχος Διασυνοριακής Μεταφοράς Αποβλήτων
Σύμβαση της Βασιλείας
Στις 22 Μαρτίου 1989 δημιουργήθηκε, στη Βασιλεία της Ελβετίας, η ομώνυμη Σύμβαση ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης παράνομης απόρριψης τοξικών αποβλήτων από ανεπτυγμένες χώρες σε χώρες της Αφρικής.
Η Σύμβαση τέθηκε σε εφαρμογή το 1992 με κύριο σκοπό την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από την παράνομη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων.
Κύριοι στόχοι της Σύμβασης είναι:
- Η μείωση της παραγωγής επικίνδυνων αποβλήτων και η προώθηση της περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης τους.
- Η απαγόρευση διασυνοριακής μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων στις περιπτώσεις όπου δεν εξασφαλίζεται η περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση τους.
- Η εφαρμογή συστήματος ελέγχου των διασυνοριακών μεταφορών αποβλήτων όπου αυτές επιτρέπονται.
Τη Σύμβαση της Βασιλείας έχουν επικυρώσει 178 κράτη μεταξύ των οποίων και η Κύπρος.
Στην ιστοσελίδα της Σύμβασης βρίσκονται αναρτημένες οδηγίες όσον αφορά στον τρόπο μεταφοράς και διαχείρισης των πιο κάτω ρευμάτων αποβλήτων:
- Απόβλητα που περιέχουν PCBs/PCTs.
- Απόβλητα που περιέχουν έμμονους οργανικούς ρύπους (POPs).
- Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ).
- Απόβλητα Μπαταριών Μολύβδου-Οξέος.
- Κλινικά Απόβλητα
- Απόβλητα που περιέχουν Υδράργυρο.
- Χρησιμοποιημένα Μηχανέλαια.
- Απόβλητα από παραγωγή και χρήση οργανικών διαλυτών.
- Συναποτέφρωση επικίνδυνων αποβλήτων σε Τσιμεντοποιεία.
- Απόβλητα που περιέχουν DDT.
- Χρησιμοποιημένα Ελαστικά.
- Πλαστικά Απόβλητα.
- Απόβλητα Χαρτιού.
- Μεταλλικά Απόβλητα
Ευρωπαικός Κανονισμός ελέγχου μεταφορών αποβλήτων (1013/2006/ΕΚ)
Η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε τη Σύμβαση της Βασιλείας το 1993 με τον Κανονισμό 259/93. Ο Κανονισμός αυτός θέτει αυστηρότερα μέτρα ελέγχου της διασυνοριακής μεταφοράς αποβλήτων. Σήμερα ο Κανονισμός έχει αντικατασταθεί από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 1013/2006/ΕΚ.
Η Κύπρος ως πλήρες κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζει, πέραν των απαιτήσεων της Σύμβασης της Βασιλείας και τις πρόνοιες του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1013/2006/ΕΚ.
Ο Κανονισμός καθορίζει με λεπτομέρεια τις διαδικασίες και τις απαιτήσεις όσον αφορά στη διακίνηση από, προς και διαμέσου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης έχει εκδοθεί ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1418/2007/ΕΚ στον οποίο καταγράφονται ειδικές απαιτήσεις τρίτων χωρών όσον αφορά στη διασυνοριακή μεταφορά μη επικινδύνων αποβλήτων από την ΕΕ προς αυτές.
Ευρωπαικό Δίκτυο Επιθεωρητών Περιβάλλοντος για Μεταφορές Αποβλήτων (IMPEL-TFS)
Το IMPEL είναι το Δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ανάπτυξη και εφαρμογή της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας. Πρόκειται για ένα διεθνή μη κερδοσκοπικό οργανισμό με έδρα τις Βρυξέλλες το οποίο δημιουργήθηκε το 1992 και σε αυτό συμμετέχουν σήμερα 45 μέλη από 32 χώρες (μέλη ΕΕ, υποψήφιες χώρες ΕΕ και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες).
Στα πλαίσια της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1013/2006/ΕΚ, θεωρήθηκε πολύ σημαντικό να δημιουργηθεί ένα πρακτικό δίκτυο επιθεωρητών στα πλαίσια του Δικτύου IMPEL (Implementation of Environmental Legislature) οι οποίοι συναντιούνται σε τακτικά χρονικά διαστήματα με σκοπό την ανταλλαγή πρακτικών εμπειριών και ανάπτυξη συνεργασίας με σκοπό την άσκηση καλύτερου ελέγχου.
Στην προσπάθεια αυτή έχουν πραγματοποιηθεί μία σειρά από προγράμματα μέσω των οποίων έγιναν και γίνονται ανταλλαγές επιθεωρητών και κοινές εκστρατείες κρατών μελών του δικτύου για ανταλλαγή εμπειριών και πρακτικών επιθεώρησης. Ταυτόχρονα γίνεται σημαντική προσπάθεια εμπλοκής Αστυνομίας και Τελωνείου για επίτευξη αποτελεσματικότερων ελέγχων της διασυνοριακής μεταφοράς αποβλήτων.
Η Κύπρος συμμετέχει ενεργά στο Δίκτυο ενώ έχει καταφέρει να αναπτύξει μία πολύ καλή συνεργασία τόσο με την Αστυνομία όσο και με το Τμήμα Τελωνείων.
Έγκριση/Έντυπα Μεταφοράς
Το άτομο που πραγματοποιεί την διασυνοριακή μεταφορά οφείλει πριν οποιαδήποτε μεταφορά να εξασφαλίσει:
Αναλόγως της φύσης των αποβλήτων (επικίνδυνα ή μη), της χώρας προορισμού (Ευρωπαϊκή ή μη) και του τρόπου διαχείρισης (αξιοποίηση ή διάθεση) εφαρμόζεται η Διαδικασία Προηγούμενης Κοινοποίησης ή η Διαδικασία Γενικής Ενημέρωσης.
Η διαδικασία έγκρισης διασυνοριακής μεταφοράς καθορίζεται με βάση τα πιο πάνω και εφόσον το άτομο που προτίθεται να προβεί σε αυτή έχει εξασφαλίσει καταχώριση σε Αρχείο Διαχειριστών Αποβλήτων (ΜΔΑ) ή Άδεια Διαχείρισης Αποβλήτων.
Κάθε άτομο το οποίο μεταβαίνει σε σημείο εξόδου της Δημοκρατίας οφείλει να προσκομίζει στο Τμήμα Τελωνείων αναλόγως της περίπτωσης τα πιο κάτω:
Σε περίπτωση που απαιτείται Διαδικασία Προηγούμενης Κοινοποίησης
- Πιστοποιητικό Καταχώρισης σε Αρχείο Διαχειριστών Αποβλήτων ή Άδεια Διαχείρισης Αποβλήτων.
- Συμπληρωμένο και υπογραμμένο από Τμήμα Περιβάλλοντος Έντυπο Μεταφοράς Αποβλήτων (Movement Document)
- Συμπληρωμένο και εγκριμένο από Αρμόδια Αρχή Προορισμού Έντυπο Κοινοποίησης (Notification Document).
Σε περίπτωση που απαιτείται Διαδικασία Γενικής Ενημέρωσης
- Πιστοποιητικό Καταχώρισης σε Αρχείο Διαχειριστών Αποβλήτων ή Άδεια Διαχείρισης Αποβλήτων.
- Συμπληρωμένο Έντυπο Γενικής Ενημέρωσης (Annex VII).
- Συμβόλαιο μεταξύ Εξαγωγέα και Παραλήπτη Αποβλήτων σύμφωνα με απαιτήσεις του άρθρου 18.2 του Κανονισμού 1013/2006/ΕΚ
Εθνικό Σχέδιο για Έλεγχο Μεταφορών Αποβλήτων
Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 50(2) του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 1013/2006/ΕΚ για έλεγχο των μεταφορών αποβλήτων, το Τμήμα Περιβάλλοντος ετοίμασε Εθνικό Σχέδιο για την περίοδο 1/1/2017 – 31/12/2019 με σκοπό τον εντοπισμό και περιορισμό στο ελάχιστο δυνατό των παράνομων μεταφορών από και προς την Κυπριακή Δημοκρατία.