ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ - Σύμβαση του Ααρχους

Σήμερα έχει πλέον αναγνωριστεί παγκοσμίως ότι οι περιβαλλοντικές πολιτικές και νομοθεσίες θα είναι αποτελεσματικές μόνο αν οι πολίτες έχουν επίσημα το δικαίωμα πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες, αποκτήσουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν πλήρως και ενεργά στη λήψη αποφάσεων που αφορούν περιβαλλοντικά ζητήματα και έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη όταν αυτό είναι απαραίτητο.

Τα περιβαλλοντικά δικαιώματα που οι πολίτες έχουν σήμερα προέρχονται από ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών αρχών και νόμων που έχουν υιοθετηθεί, σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Από τη δεκαετία του 1970 οι διεθνείς διακηρύξεις και τα ψηφίσματα άρχισαν να συνδέουν άμεσα τις περιβαλλοντικές ανησυχίες με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής το 1992 οι κυβερνήσεις υιοθέτησαν την ιστορική Διακήρυξη του Ρίο, η Αρχή 10 της οποίας, τονίζει ότι "τα περιβαλλοντικά ζητήματα τυχαίνουν καλύτερου χειρισμού με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων πολιτών". Το 1998 η Αρχή αυτή έγινε πράξη με την υπογραφή της Σύμβασης του Άαρχους για την Πρόσβαση σε Πληροφορίες, τη Συμμετοχή του Κοινού στη Λήψη Αποφάσεων και την Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη για Περιβαλλοντικά Θέματα. Η Σύμβαση τέθηκε σε ισχύ το 2001 και έχει επικυρωθεί μέχρι σήμερα από 46 χώρες. Η Κύπρος επικύρωσε τη Σύμβαση το 2003.

Η Σύμβαση του Άαρχους

Η Σύμβαση του Άαρχους βασίζεται στην ανάγκη για προστασία, διατήρηση και βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος και την εξασφάλιση μιας αειφόρου και περιβαλλοντικά ορθής ανάπτυξης, αφού η κατάλληλη προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί ουσιώδη παράγοντα για την ανθρώπινη ευημερία και την απόλαυση βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Σύμβαση αναγνωρίζει και στοχεύει να διασφαλίσει ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ζει σε ένα περιβάλλον κατάλληλο για την υγεία και ευημερία του, καθώς και το καθήκον του, τόσο μεμονωμένα όσο και συλλογικά, να προστατεύει και να βελτιώνει το περιβάλλον αυτό για τις σημερινές όσο και για τις μελλοντικές γενιές. Αναγνωρίζει ακόμα ότι, προκειμένου να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα και να εκπληρώσουν αυτό το καθήκον, οι πολίτες πρέπει να διαθέτουν πρόσβαση στις περιβαλλοντικές πληροφορίες, να δικαιούνται να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα.

Στο πεδίο του περιβάλλοντος, η ευρύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και η συμμετοχή του κοινού βελτιώνουν την ποιότητα και εφαρμογή των αποφάσεων, συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για περιβαλλοντικά ζητήματα, παρέχουν στο κοινό την ευκαιρία να εκφράσει τις απόψεις και ανησυχίες του και διευκολύνουν τις δημόσιες αρχές στο να λάβουν υπόψη τις θέσεις της κοινωνίας το περιβάλλον και οι συνθήκες διαβίωσης της οποίας ενδεχομένως επηρεάζεται από συγκεκριμένες αποφάσεις και πολιτικές. Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό προωθείται η υπευθυνότητα και η διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, ενώ ενισχύεται και η υποστήριξη του κοινού για αποφάσεις σχετικές με το περιβάλλον.

Τα δικαιώματα του κοινού για πρόσβαση σε περιβαλλοντικές πληροφορίες, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και πρόσβαση στη δικαιοσύνη αποτελούν τους τρεις πυλώνες της Σύμβασης του Άαρχους και είναι υποχρέωση των κρατών-μελών της Σύμβασης να εξασφαλίζουν και να σέβονται αυτά τα δικαιώματα.

Πρόνοιες της Σύμβασης του Άαρχους

Πρόσβαση του κοινού σε πληροφορίες
Σε μια δημοκρατία οι πολίτες έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στις πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών πληροφοριών, και η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να στηρίζει το ενδιαφέρον του κοινού διευκολύνοντας την πρόσβαση αυτή. Στοχεύοντας να εξασφαλίσει και στην πράξη το θεμελιώδης αυτό δικαίωμα η Σύμβαση συμπεριλαμβάνει πρόνοιες αναφορικά με τον τύπο των περιβαλλοντικών πληροφοριών που καλύπτονται, τις υποχρεώσεις των δημόσιων αρχών και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται.

Συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων
Η συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων αυξάνει τη διαφάνεια στις διαδικασίες βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα των αποφάσεων. Πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες να εκφράζουν τις ανησυχίες και απόψεις τους τις οποίες οι δημόσιες αρχές πρέπει να λαμβάνουν. Η Σύμβαση θέτει τα ελάχιστα κριτήρια για τη συμμετοχή του κοινού όταν οι αρχές διαμορφώνουν γενικά προγράμματα ή αδειοδοτούν συγκεκριμένα έργα που μπορούν να επηρεάσουν το περιβάλλον. Οι πρόνοιες διασφαλίζουν την ανάμειξη του κοινού από τα αρχικά στάδια της διαδικασίας λήψης απόφασης και ότι τα αποτελέσματα της δημόσιας συμμετοχής θα λαμβάνονται υπόψη στην τελική απόφαση.

Πρόσβαση του κοινού στη δικαιοσύνη
Για να είναι αποτελεσματική η πρόσβαση στις πληροφορίες και η δημόσια συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, το κοινό πρέπει να έχει πρόσβαση στη δικαιοσύνη για επανεξέταση αποφάσεων και για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των προνοιών της Σύμβασης. Έτσι τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων πρόσβασης στις πληροφορίες και δημόσιας συμμετοχής μπορούν να εφεσιβληθούν στο δικαστήριο ή άλλο ανεξάρτητο φορέα. Οι διαδικασίες διοικητικής ή δικαστικής αναθεώρησης πρέπει να είναι αμερόληπτες, δίκαιες, έγκαιρες και χωρίς απαγορευτικό κόστος.

Πρόσβαση του Κοινού σε Περιβαλλοντικές Πληροφορίες

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία
Για τη διασφάλιση του δικαιώματος πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε την Οδηγία για την Πρόσβαση του Κοινού σε Περιβαλλοντικές Πληροφορίες, η οποία μεταφέρθηκε στην κυπριακή νομοθεσία με το σχετικό Νόμο 119(Ι)/2004.

Η Οδηγία της Ε.Ε. αναγνωρίζει συγκεκριμένα ότι "Η αυξημένη πρόσβαση του κοινού στις περιβαλλοντικές πληροφορίες και η διάδοση των πληροφοριών αυτών συμβάλλει στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση προς τα περιβαλλοντικά θέματα, την ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων, την ουσιαστικότερη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα και, τελικά, σε καλύτερο περιβάλλον". Βασικοί στόχοι της είναι η κατοχύρωση του δικαίωμα πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες που κατέχονται από τις δημόσιες αρχές ή για λογαριασμό τους, ο καθορισμός των βασικών όρων, προϋποθέσεων και πρακτικών ρυθμίσεων άσκησης αυτού του δικαιώματος, και η διασφάλιση της σταδιακής διάθεσης των περιβαλλοντικών πληροφοριών με ηλεκτρονικά μέσα προκειμένου να επιτυγχάνεται η ευρύτερη δυνατή συστηματική τους διάδοση στο κοινό. Η Οδηγία έχει μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο με τον περί της πρόσβασης του κοινού σε πληροφορίες που είναι σχετικές με το περιβάλλον Νόμο (Ν. 119(Ι)/2004).

Εθνική Νομοθεσία

Τι θεωρείται πληροφορία σχετική με το περιβάλλον;
Πληροφορία σχετική με το περιβάλλον θεωρείται κάθε στοιχείο σε γραπτή, οπτική, ακουστική, ηλεκτρονική ή άλλη μορφή που αφορά:
§ την κατάσταση των στοιχείων του περιβάλλοντος, όπως η ατμόσφαιρα, το νερό, το έδαφος, το τοπίο και οι φυσικές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υγροβιότοπων και των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών, και η βιοποικιλότητα και τα στοιχεία της, καθώς και η αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων αυτών.
§ τους παράγοντες που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν τα στοιχεία του περιβάλλοντος, όπως οι ουσίες, η ενέργεια ο θόρυβος, οι ακτινοβολίες, τα απόβλητα, οι εκπομπές και οι απορρίψεις και άλλες στο περιβάλλον.
§ τα μέτρα, όπως η νομοθεσία, οι πολιτικές, τα σχέδια, τα προγράμματα, οι περιβαλλοντικές συμφωνίες και οι δραστηριότητες που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν τα στοιχεία του περιβάλλοντος και τους παράγοντες, καθώς και μέτρα ή δραστηριότητες που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος.
§ τις εκθέσεις για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
§ τις οικονομικές αναλύσεις και παραδοχές που γίνονται στα πλαίσια των μέτρων που λαμβάνονται.
§ την κατάσταση της ανθρώπινης υγείας και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων της ενδεχόμενης ρύπανσης της τροφικής αλυσίδας, των συνθηκών ανθρώπινης διαβίωσης, των τοποθεσιών και οικοδομημάτων πολιτισμικού ενδιαφέροντος στο μέτρο που επηρεάζονται ή ενδέχεται να επηρεαστούν από την κατάσταση των στοιχείων του περιβάλλοντος, τους παράγοντες, ή τα μέτρα και τις δραστηριότητες που λαμβάνονται.

Ποιος έχει δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον;
Δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικές με το περιβάλλον έχουν όλοι οι πολίτες και τα οργανωμένα σύνολα. Το πρόσωπο που ζητά πληροφορίες δεν είναι υποχρεωμένο να επικαλεσθεί ή να αποδείξει οποιοδήποτε συμφέρον.

Που μπορεί κάποιος να αποταθεί για παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με θέματα περιβάλλοντος;
Κάθε δημόσια αρχή έχει την υποχρέωση να παρέχει πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον. Ο όρος δημόσια αρχή καλύπτει κάθε κυβερνητική ή άλλη δημόσια υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, κοινοτήτων, οργανισμών δημόσιας ωφέλειας και δημοσίου δικαίου και των δημόσιων συμβουλευτικών φορέων, καθώς και οποιοδήποτε πρόσωπο που είτε εκτελεί δημόσια διοικητικά καθήκοντα, είτε ασκεί καθήκοντα και αρμοδιότητες δημόσιας αρχής ή παρέχει δημόσιες υπηρεσίες, σχετικά με το περιβάλλον.

Ποια αναμένεται να είναι η ανταπόκριση των δημόσιων αρχών στην αίτηση για παροχή στοιχείων που σχετίζονται με το περιβάλλον;
Οι δημόσιες αρχές υποχρεούνται να παρέχουν τις πληροφορίες το αργότερο εντός 1 μηνός από την ημερομηνία παραλαβής της σχετικής αίτησης, ή εντός 2 μηνών στις περιπτώσεις όπου ο όγκος και η πολυπλοκότητα των αιτούμενων πληροφοριών το δικαιολογούν. Ο αιτητής πρέπει να ενημερώνεται πριν τη λήξη της προθεσμίας του 1 μηνός για οποιαδήποτε παράταση, καθώς και για τους λόγους που την υπαγορεύουν.
Για την καλύτερη ανταπόκριση των δημοσίων αρχών σε αίτημα, αυτό θα πρέπει να είναι συγκεκριμένο. Όταν το αίτημα διατυπώνεται με τρόπο υπερβολικά αόριστο, η δημόσια αρχή μπορεί να ζητήσει από τον αιτητή να το διευκρινίσει.

Σε πια μορφή μπορούν να παρέχονται οι πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον;
Όταν ζητούνται πληροφορίες σχετικές με το περιβάλλον συγκεκριμένης μορφής ή τύπου οι δημόσιες αρχές οφείλουν να ικανοποιούν το αίτημα αυτό. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις στις οποίες οι πληροφορίες αυτές είτε είναι ήδη προσιτές, είτε κρίνεται εύλογο να παρασχεθούν, υπό άλλη μορφή ή τύπο και οι δημόσιες αρχές πρέπει να αναφέρουν τους λόγους που γίνεται αυτό.

Οι δημόσιες αρχές πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια ώστε οι πληροφορίες που είναι σχετικές με το περιβάλλον να παρέχονται σε μορφή ή τύπο που επιτρέπει την εύκολη αναπαραγωγή και πρόσβαση με ηλεκτρονικά μέσα.

Σε ποιες περιπτώσεις μπορούν οι δημόσιες αρχές να αρνηθούν την παροχή πληροφοριών;
Οι δημόσιες αρχές μπορούν να αρνηθούν την παροχή πληροφοριών στις περιπτώσεις όπου η αίτηση:
§ είναι προφανώς παράλογη.
§ διατυπώνεται κατά τρόπο υπερβολικά αόριστο.
§ αφορά ημιτελές υλικό ή ημιτελή έγγραφα και δεδομένα. Στην περίπτωση αυτή, η δημόσια αρχή παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αρχή που ετοιμάζει το υλικό και τον χρόνο που χρειάζεται για την ολοκλήρωση του.
§ αφορά ενδοϋπηρεσιακές επικοινωνίες.

Στην περίπτωση που οι απαιτούμενες πληροφορίες δεν κατέχονται από τη δημόσια αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση, τότε η δημόσια αρχή είτε διαβιβάζει την αίτηση στην αρμόδια αρχή, είτε ενημερώνει τον αιτητή ως προς το που μπορεί να αποταθεί.

Επίσης, οι δημόσιες αρχές μπορούν αν αρνηθούν την παροχή πληροφοριών αν η δημοσιοποίηση τους θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά:
§ Τον εμπιστευτικό χαρακτήρα των διαδικασιών της δημόσιας αρχής, όπου αυτό προβλέπεται από τη νομοθεσία.
§ Τις διεθνείς σχέσεις της Δημοκρατίας, τη δημόσια ασφάλεια και την εθνική άμυνα.
§ Τη λειτουργία της δικαιοσύνης, το δικαίωμα κάθε προσώπου σε δίκαιη δίκη ή τη δυνατότητα μιας δημόσιας αρχής να διεξάγει έρευνα ποινικού ή πειθαρχικού χαρακτήρα.
§ Τον εμπιστευτικό χαρακτήρα εμπορικών ή βιομηχανικών πληροφοριών όπου αυτό προβλέπεται από την εθνική ή την κοινοτική νομοθεσία.
§ Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
§ Τον εμπιστευτικό χαρακτήρα των προσωπικών δεδομένων ή αρχείων που αφορούν φυσικό πρόσωπο όταν το εν λόγω πρόσωπο δεν έχει συναινέσει στη δημοσιοποίηση των πληροφοριών
§ Τα συμφέροντα προστασίας οποιουδήποτε προσώπου, το οποίο έχει δώσει τις απαιτούμενες πληροφορίες εθελοντικά, εκτός αν το συγκεκριμένο πρόσωπο έχει συναινέσει στη δημοσιοποίηση των πληροφοριών αυτών
§ Την προστασία του περιβάλλοντος στο οποίο αναφέρονται οι πληροφορίες, όπως ο εντοπισμός σπάνιων ειδών.

Οι δημόσιες αρχές δεν μπορούν να απορρίψουν αίτηση που αφορά πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικές με εκπομπές στο περιβάλλον, ενώ οφείλουν να ενημερώνουν γραπτώς τον αιτητή, εντός των καθορισμένων προθεσμιών, σχετικά με την άρνηση παροχής πληροφοριών, αναφέροντας τους λόγους της απόρριψης και παρέχοντας πληροφορίες σχετικές με τη διαδικασία προσφυγής.

Σε περίπτωση που θεωρηθεί αβάσιμη η απόρριψη αιτήματος για παροχή πληροφοριών, ποια είναι τα δικαιώματά του πολίτη;
Οποιοδήποτε πρόσωπο θεωρεί ότι το αίτημα του για παροχή πληροφοριών σχετικών με το περιβάλλον αγνοήθηκε ή απορρίφθηκε αδικαιολόγητα, απαντήθηκε ανεπαρκώς ή ελλιπώς, ή δεν αντιμετωπίσθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, έχει δικαίωμα, εντός τριάντα ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης ή την πάροδο της σχετικής προθεσμίας σε περίπτωση παράλειψης της αρμόδιας αρχής να του κοινοποιήσει οποιαδήποτε απόφαση, να προσφύγει στον Υπουργό, ο οποίος εξετάζει την περίπτωση και αποφασίζει. Επίσης, έχει δικαίωμα για προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Άλλες υποχρεώσεις των δημοσιών αρχών όσον αφορά τις πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον
Κάθε δημόσια αρχή οφείλει να οργανώνει τις πληροφορίες που αφορούν την αρμοδιότητα της, τις οποίες κατέχει ή κατέχονται για λογαριασμό της, με σκοπό τη συστηματική διάδοση τους, ειδικά με ηλεκτρονικά μέσα. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να καθίστανται σταδιακά διαθέσιμες σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που είναι εύκολα προσιτές στο κοινό μέσω του διαδικτύου. Οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται και να διαδίδονται περιλαμβάνουν:
§ Τα κείμενα διεθνών συνθηκών, συμβάσεων ή συμφωνιών καθώς και τα κείμενα της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο περιβάλλον.
§ Τις πολιτικές, τα σχέδια και τα προγράμματα που σχετίζονται με το περιβάλλον.
§ Τις εκθέσεις προόδου που εκπονούν ή τηρούν σε ηλεκτρονική μορφή δημόσιες αρχές σχετικά με την εφαρμογή των πιο πάνω.
§ Τις εκθέσεις για την κατάσταση του περιβάλλοντος.
§ Τα δεδομένα ή τις περιλήψεις των δεδομένων που προκύπτουν από τον έλεγχο δραστηριοτήτων που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν το περιβάλλον.
§ Τις άδειες που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις περιβαλλοντικές συμφωνίες.
§ Τις μελέτες των επιπτώσεων στο περιβάλλον και τις αξιολογήσεις των κινδύνων που αφορούν τα στοιχεία του περιβάλλοντος.

Επίσης, στην περίπτωση άμεσης απειλής ανθρώπινης ζωής ή του περιβάλλοντος λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων ή φυσικών αιτιών, κάθε δημόσια αρχή πρέπει να ενημερώνει χωρίς καθυστέρηση το κοινό για όλες τις πληροφορίες που κατέχει ή κατέχονται για λογαριασμό της και οι οποίες θα ήταν δυνατόν να επιτρέψουν στο κοινό που ενδέχεται να επηρεαστεί, να λάβει μέτρα για την πρόληψη ή τον περιορισμό των ζημιών από την εν λόγω απειλή.

Πρακτικές ρυθμίσεις
Για διευκόλυνση της πρόσβασης του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες οι δημόσιες αρχές:
§ Έχουν καθορίσει υπεύθυνους ενημέρωσης που θα υποστηρίζουν το κοινό στην αναζήτηση πρόσβασης σε πληροφορίες.
§ Έχουν καθορίσει χώρους για την εξέταση των απαιτούμενων πληροφοριών
§ Έχουν καταρτίσει μητρώα ή καταλόγους των περιβαλλοντικών πληροφοριών που κατέχουν, με αναφορές για το που μπορούν να βρεθούν οι πληροφορίες αυτές.
§ Οι δημόσιες αρχές μπορούν να επιβάλλουν τέλη για την παροχή πληροφοριών, τα οποία θα δημοσιοποιούνται. Τα τέλη δεν θα υπερβαίνουν το λογικό κόστος παροχής των πληροφοριών

Χώρος Εξέτασης Πληροφοριών
Η εξέταση πληροφοριών σχετικών με το περιβάλλον μπορεί να γίνεται στα Γραφεία του Τμήματος Περιβάλλοντος κατά τις εργάσιμες μέρες και ώρες.

Συμμετοχή του Κοινού στη Λήψη Αποφάσεων

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία
Για την επίτευξη του δεύτερου πυλώνα της Σύμβασης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε την Οδηγία 2003/35/ΕΚ για τη συμμετοχή του κοινού στην κατάρτιση ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων που αφορούν το περιβάλλον.
Η Οδηγία τροποποιεί ορισμένες οδηγίες στον τομέα του περιβάλλοντος, οι οποίες απαιτούν από τα κράτη μέλη την κατάρτιση περιβαλλοντικών σχεδίων και προγραμμάτων, τα οποία όμως δεν περιέχουν επαρκείς διατάξεις όσον αφορά τη συμμετοχή του κοινού, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης του Άαρχους. Άλλες συναφείς κοινοτικές νομοθετικές ρυθμίσεις προβλέπουν ήδη τη συμμετοχή του κοινού στην προπαρασκευή των σχεδίων και προγραμμάτων ενώ οι σχετικές πρόνοιες ενσωματώνονται σε όλες τις νέες νομοθεσίες που θεσπίζονται. Οι πρόνοιες αυτές έχουν μεταφερθεί και στις σχετικές εθνικές νομοθεσίες

Συμμετοχή στις Διαδικασίες Αξιολόγησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
Η συμμετοχή του κοινού στην αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από ορισμένα έργα διασφαλίζεται από τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων από Ορισμένα Έργα Νόμο 140(Ι)/2005 και στην ετοιμασία σχεδίων και προγραμμάτων από τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Σχέδια και /ή Προγράμματα Νόμο 102(Ι)/2005, οι οποίοι περιέχουν ανάλογες πρόνοιες για εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης του Άαρχους.

Πρόσβαση του Κοινού στη Δικαιοσύνη

Για να είναι αποτελεσματικές η πρόσβαση στις πληροφορίες και η δημόσια συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, το κοινό πρέπει να έχει πρόσβαση στη δικαιοσύνη για επανεξέταση αποφάσεων και διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των προνοιών της Σύμβασης. Σύμφωνα με τις πρόνοιες, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι παραβιάσεις των δικαιωμάτων πρόσβασης στις πληροφορίες και δημόσιας συμμετοχής μπορούν να εφεσιβληθούν στο δικαστήριο ή άλλο ανεξάρτητο φορέα. Οι διαδικασίες αναθεώρησης (διοικητικές ή δικαστικές διαδικασίες) πρέπει να είναι αμερόληπτες, δίκαιες, έγκαιρες και μη απαγορευτικά δαπανηρές.

Τόσο η Ευρωπαϊκή όσο και η εθνική νομοθεσία στα θέματα περιβάλλοντος παρέχει στο κοινό το δικαίωμα προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστήριο. Οι νομοθεσίες που αφορούν στην πρόσβαση στις περιβαλλοντικές πληροφορίες και τη συμμετοχή του κοινού προνοούν το δικαίωμα ιεραρχικής προσφυγής ή προσφυγής στο Ανώτατο Δικαστήριο σε περιπτώσεις μη-εφαρμογής των προνοιών που προβλέπονται από τη Σύμβαση.

Αναστασία Προική - Λειτουργός Περιβάλλοντος, τηλ. 22408951, email: apriki@environment.moa.gov.cy