«Το αρκετό δεν είναι αρκετό για τους οραματιστές. Θέλουν τα πάντα και θα κάνουν τα πάντα για να τα αποκτήσουν. Για αυτό, όλοι τους θυμούνται για πάντα».
Το απόφθεγμα του Έλληνα συγγραφέα Νικόλαου Σμυρνάκη περιγράφει με απόλυτα ακριβή τρόπο, σε λίγες μόνο λέξεις, την επαγγελματική, και όχι μόνο, ζωή του Ανδρέα Δημητρόπουλου. Του πρωτοπόρου, του οραματιστή, του πολυπράγμονα επιστήμονα, του «πατέρα» με όλη τη σημασία της λέξης, του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) και της παράκτιας και θαλάσσιας βιοποικιλότητας της Κύπρου.
Φίλες και φίλοι,
Πάντα προσηλωμένος στην επιστήμη, στην έρευνα και στη γνώση, ο Ανδρέας Δημητρόπουλος εργάστηκε με αφοσίωση και πάθος, εξερευνώντας τη θαλάσσια ζωή της Κύπρου, προωθώντας την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια και υλοποιώντας παράλληλα μέτρα διαχείρισης για διασφάλιση της βιωσιμότητας των ιχθυαποθεμάτων, την ορθολογιστική διαχείριση και την οικοσυστημική προσέγγιση, αρχές και έννοιες πρωτοπόρες και προοδευτικές.
Πρωτοστάτησε στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη διατήρηση της άγριας ζωής στην Κύπρο, καθώς και στην προώθηση και ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας στον θαλάσσιο χώρο και την παράκτια ζώνη του νησιού μας.
Γεννημένος στη Λευκωσία το 1938 ο Ανδρέας Δημητρόπουλος σπούδασε Θαλάσσια Βιολογία και Ωκεανογραφία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Με την επιστροφή του στην Κύπρο το 1964, προσλαμβάνεται στη Δημόσια Υπηρεσία, στο πλαίσιο της δημιουργίας του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, το οποίο θα υπηρετήσει ως Διευθυντής μέχρι την αφυπηρέτηση του, το 1998.
Από την αρχή της θητείας στο ΤΑΘΕ ο Ανδρέας Δημητρόπουλος αφήνει το στίγμα του, πρωτοστατώντας στη διαμόρφωση σειράς νομοθετημάτων με προοδευτικές διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη, αρχές επαναστατικές για την εποχή αλλά απόλυτα εναρμονισμένες με τις μεγάλες απαιτήσεις του σήμερα.
Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος εργάστηκε άοκνα, με αγάπη, αφοσίωση και με διορατικότητα για να καθορίσει την κατεύθυνση, την αποστολή και τον προορισμό του τμήματος. Μια ανεξάντλητη πηγή γνώσεων, ο πρώτος μας διευθυντής, με κάθε ευκαιρία ενθάρρυνε και μεριμνούσε για την εξειδικευμένη επαγγελματική κατάρτιση του προσωπικού και το καθοδηγούσε για την περαιτέρω ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του τμήματος.
Ταυτόχρονα, φρόντισε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις, καθώς και τις κατάλληλες υποδομές ώστε το ΤΑΘΕ να ενεργεί ολοκληρωμένα στην υλοποίηση των αρμοδιοτήτων του. Από που να ξεκινήσουμε και πόσα να απαριθμήσουμε; Τον ερευνητικό σταθμό θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας, που ξεκίνησε από το Μπογάζι και μεταφέρθηκε λόγω της τουρκικής εισβολής στο λιμανάκι της Πάφου και ακολούθως στο Μενεού όπου εξελικτικά εγκαθιδρύθηκε το Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιας Υδατοκαλλιέργειας; Τον σταθμό υδατοκαλλιέργειας γλυκών υδάτων στον Καλοπαναγιώτη; Τα αλιευτικά καταφύγια κατά μήκος της ακτογραμμής για τον ασφαλή ελλιμενισμό των ψαράδων μας; Τα ερευνητικά και περιπολικά σκάφη τα οποία αποτελούν τα μέσα του Τμήματος για παρακολούθηση και αξιολόγηση του θαλασσίου περιβάλλοντος και για τον έλεγχο των αλιευτικών δραστηριοτήτων; Τα εργαστήρια οικολογίας και χημικών παραμέτρων; Η δράση και το έργο του Ανδρέα Δημητρόπουλου είναι πραγματικά ανεξάντλητα και δεν μπορούν να αποτυπωθούν σε λίγες μόνο γραμμές.
Με δική του πρωτοβουλία οι θαλάσσιες χελώνες και τα αυγά τους προστατεύονται στην Κύπρο από το 1971, με βάση τον περί Αλιείας Νόμο. Το 1978, υπό την καθοδήγηση του, το ΤΑΘΕ αρχίζει να υλοποιεί το Πρόγραμμα Προστασίας των Θαλάσσιων Χελωνών, στις παραλίες της Λάρας και της Τοξεύτρας, στη Χερσόνησο του Ακάμα. Το 1989, και πάλι με δική του πρωτοβουλία, οι παραλίες Λάρας και Τοξεύτρας καθορίζονται ως προστατευόμενες περιοχές λόγω της σημαντικότητας τους στη φωλεοποίηση των δύο ειδών θαλάσσιων χελωνών που φιλοξενούνται στις κυπριακές θάλασσες.
Έκτοτε, το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών προστατεύει τις φωλιές των θαλάσσιων χελωνών, με επίκεντρο τον σταθμό στην περιοχή της Λάρας-Τοξεύτρας. Από το 2002, το Πρόγραμμα Προστασίας των Θαλάσσιων Χελωνών επεκτείνεται και καλύπτει επίσης, τις κύριες παραλίες ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών στον Κόλπο Χρυσοχούς.
Όπως είναι φυσικό, η πολύπλευρη και πρωτοποριακή δράση του ξεπερνά τα στενά όρια της χώρας μας. Το 1988, λόγω της πρωτοποριακής έρευνας και της σημαντικής δράσης που ανέπτυξε για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών στη Μεσόγειο και τη διατήρηση της Χερσονήσου Ακάμα στην Κύπρο, το όνομα του Ανδρέα Δημητρόπουλου περιλαμβάνεται στο “Global 500 Roll of Honor” (1987-2003), του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών. Αναγνώριση, η οποία συνιστά τεράστια τιμή και αναγνώριση για τον ίδιο, το ΤΑΘΕ και την Κύπρο.
Οι πρωτοβουλίες του δε για τα προγράμματα προστασίας και διατήρησης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, δεν περιορίζονται μόνο στις θαλάσσιες χελώνες αλλά επεκτείνονται, μεταξύ άλλων, και στο εμβληματικό είδος της Μεσογειακής φώκιας, αφού ο Ανδρέας Δημητρόπουλος και η Μυρούλα Χατζηχριστοφόρου καταγράφουν για πρώτη φορά πληροφορίες για τις φώκιες, την παρουσία τους στο νησί, τον αριθμό των ατόμων καθώς των ενδιαιτημάτων ξεκούρασης και γεννοβολίας του είδους.
Στα θέματα της αλιείας, ο Ανδρέας Δημητρόπουλος έχει επίσης ουσιαστική συμβολή, αφού για την καλύτερη διαχείριση των ιχθυοαποθεμάτων εισάγει στη νομοθεσία χρονικά και χωρικά μέτρα διαχείρισης, όπως οι κλειστές περίοδοι. Άξιο αναφοράς, το οποίο καταγράφεται από την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών για τις θέματα Αλιείας, αποτελεί το “Cyprus effect” που αφορά στην επέκταση της κλειστής περιόδου αλιείας στις τράτες χωρικών υδάτων, η εφαρμογή του οποίου ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του 80΄.
Οι δραστηριότητες του Ανδρέα Δημητρόπουλου δεν περιορίζονται ωστόσο στα καθήκοντα του ως Διευθυντής του ΤΑΘΕ. Μαζί με την σύζυγο του Μυρούλα Χατζηχριστοφόρου, ιδρύουν το 1984 τον Σύνδεσμο Προστασίας Άγριας Ζωής ενώ, το 1989, γίνεται ιδρυτικό μέλος της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου. Διατελεί στη συνέχεια, για δεκαετίες, Πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας Άγριας Ζωής, καθώς και εκπρόσωπος και επιστημονικός συνεργάτης, σε εθελοντική βάση, της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, στο πλαίσιο της συμμετοχής της σε αρκετές επιστημονικές, τεχνικές και συμβουλευτικές επιτροπές.
Αεικίνητος και υπερδραστήριος, έχοντας πάντα ως γνώμονα το κοινό καλό, θα διατελέσει εμπειρογνώμονας του Περιφερειακού Κέντρου Δράσης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης, του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών.
Διατελεί επίσης σύμβουλος της Επιτροπής για την Αλιεία της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Σύμβασης της Βέρνης για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων του Συμβουλίου της Ευρώπης, καθώς και της Σύμβασης της Βόννης για τη Διατήρηση των Αποδημητικών Ειδών Άγριας Πανίδας του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών.
Το συγγραφικό του έργο δε ανεκτίμητο και μοναδικό. Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος καταγράφει τη θαλάσσια ζωή της Κύπρου και δημοσιεύει αναρίθμητες μελέτες, ερευνητικές εκθέσεις, κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, τεχνικά εγχειρίδια, κατευθυντήριες γραμμές και σχέδια δράσης, σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας, διατήρησης της φύσης και της βιοποικιλότητας, προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, των υγροβιότοπων και των ποταμών, καθώς και της ολοκληρωμένης διαχείρισης της παράκτιας ζώνης. Ένα έργο, πραγματικός θησαυρός.
Φίλες και φίλοι,
O Ανδρέας Δημητρόπουλος υπήρξε εμβληματική φυσιογνωμία και ξεχώριζε για το ήθος, τον χαρακτήρα, την πραότητα και τη σοφία του. Ευγενικός και προσιτός σε όλους, είχε πάντα ανοικτές πόρτες για συζητήσεις, συμβουλές και ανταλλαγή απόψεων.
Αγαπημένη μας Μυρούλα, εμείς όλοι που μαθητεύσαμε κοντά του νιώθουμε απίστευτα προνομιούχοι. Τα έργα και οι διδαχές του θα παραμείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στις καρδιές μας.
Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος αφήνει πίσω του ένα αξιομνημόνευτο και μεγαλειώδες έργο, το οποίο συνιστά ανεκτίμητη παρακαταθήκη τόσο για το ΤΑΘΕ, όσο και για τις μελλοντικές γενεές. Αφήνει πίσω του, ένα τεράστιο και ξεχωριστό αποτύπωμα, το οποίο θα αποτελεί φάρο έμπνευσης για όλους μας
Όπως έγραψε άλλωστε ο μακαριστός Έλληνας Ολυμπιονίκης Αλέξανδρος Νικολαΐδης: «Σε αυτή τη ζωή στην οποία είμαστε όλοι περαστικοί, μεγαλύτερη σημασία έχει τι αποτύπωμα θα έχουμε αφήσει, και όχι πώς ή πότε θα φύγουμε».
Αιωνία ας είναι η μνήμη σου Ανδρέα Δημητρόπουλε. Θα σε θυμόμαστε πάντοτε με αγάπη, σεβασμό και θαυμασμό.