ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Τα πρώτα δύο Αεροσκάφη του Υπουργείου Γεωργίας. Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος αποκτήθηκαν από το Τμήμα Γεωργίας το 1965 και 1967 αντίστοιχα. Τα αεροσκάφη ήταν μονοθέσιά, μονοκινητήρια, τύπου PIPER- 25.
Κύρια αποστολή ήταν η διενέργεια αεροψεκασμών σιτηρών (πεδιάδα Μεσαορίας), αμπελιών και ελαιώνων. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατάληψη της Μεσαορίας η αποστολή του Τμήματος Γεωργίας ήταν πλέον οι αεροψεκασμοί σε αμπελώνες της ορεινής Λεμεσού και ελαιώνες. Σταδιακά ξεκίνησε και η διενέργεια αεροψεκασμών σε πευκόφυτες περιοχές για καταπολέμηση του εντόμου της πιτυοκάμπης.
Το 1997 η διοικητική / επιχειρησιακή αρμοδιότητα περνά από το Τμήμα Γεωργίας στο Τμήμα Δασών. Η ανάγκη για αντικατάσταση του στόλου με νέα σύγχρονα αεροσκάφη ωθεί το Τμήμα Δασών το 2005 στην αγορά ενός ψεκαστικού / πυροσβεστικού αεροσκάφους τύπου Thrush 550P, αμερικάνικης κατασκευής, με μεταφορική ικανότητα 2050 λίτρων νερού/ψεκαστικού υλικού. Έτσι, για πρώτη φορά, το Τμήμα Δασών εμπλέκεται ενεργά στην Αεροπυρόσβεση.
Η ύπαρξη της απαραίτητης υποδομής για ασφαλή και αποτελεσματικό συντονισμό των επιχειρήσεων ήταν πλέον επιτακτική ανάγκη, έτσι το Τμήμα Δασών προχωρά το 2007, με την βοήθεια του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας, στη δημιουργία της Μονάδας Πτητικών Μέσων.
Η αποδεδειγμένη πλέον αποτελεσματικότητα της χρήσης του αεροσκάφους στην αεροπυρόσβεση οδήγησε το Τμήμα Δασών το 2009 στη αγορά και ενός δεύτερου πυροσβεστικού / ψεκαστικού αεροσκάφους τύπου Air Tractor 802F, επίσης αμερικάνικης κατασκευής, με μεταφορική ικανότητα 3107 λίτρων νερού/ψεκαστικού υλικού.
ΠΤΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Πυρκαγιές
Η Μονάδα Πτητικών Μέσων συμμετέχει τόσο στην καταπολέμηση δασικών πυρκαγιών όσο και στην καταπολέμηση πυρκαγιών υπαίθρου. Για την ταχεία επέμβαση των αεροσκαφών χρησιμοποιούνται τρία αεροδρόμια ανεφοδιασμού, το αεροδρόμιο Λάρνακας, Πάφου και Ακρωτηρίου, όπου διατηρούνται οι κατάλληλες υποδομές για υποστήριξη των επιχειρήσεων. Στα πλαίσια σχεδιασμού για ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της Μονάδας Πτητικών Μέσων και την περαιτέρω μείωση του χρόνου διενέργειας ρίψεων από τα αεροσκάφη κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων προχώρησε στον ήδη στο σχεδιασμό και αυτή την στιγμή υλοποιείται η κατασκευή νέου διαύλου στην περιοχή Μάμμαρι από το οποίο τα αεροσκάφη θα μπορούν να ανεφοδιάζονται με νερό και αφρό πυρόσβεσης.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Μονάδα Πτητικών Μέσων έχει επίσης λάβει μέρος σε αποστολές Αεροπυρόσβεσης στο εξωτερικό αποστέλλοντας τα αεροσκάφη και το προσωπικό της σε γειτονικές χώρες όπως ο Λίβανος και το Ισραήλ.
Περιπολίες
Στα πλαίσια πρόληψης δασικών πυρκαγιών η Μονάδα Πτητικών Μέσων διενεργεί περιπολίες που εκτελούνται από έμφορτα αεροσκάφη σε καθημερινή βάση κατά την περίοδο υψηλού κινδύνου έκρηξης και εξάπλωσης πυρκαγιών. Σκοπός των εναέριων περιπολιών είναι η έγκαιρη ανίχνευση των πρώτων εστιών φωτιάς, η άμεση αναφορά τους στα κέντρα επιχειρήσεων και την άμεση ταχεία προσβολή τους με τον μεγαλύτερο δυνατό όγκο νερού στα αρχικά στάδια προτού η πυρκαγιά εξαπλωθεί. Το πρόγραμμα περιπολιών εντάθηκε σε μεγάλο βαθμό μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Αργάκα και Σολέα και κρίνεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους που εμπλέκονται στις πυρκαγιές ως πολύ αποτελεσματικές
Αεροψεκασμοί
Ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας καταστροφής των δασών πέραν των πυρκαγιών, είναι η παρουσία επιβλαβών εντόμων και ασθενειών. Το Τμήμα Δασών ετοιμάζει πρόγραμμα αεροψεκασμών το οποίο υλοποιείται από τη Μονάδα Πτητικών Μέσων για την καταπολέμηση της πιτυοκάμπης. Αεροψεκασμοί για την καταπολέμηση άλλων δασικών εντόμων και ασθενειών διεξάγονται επίσης όποτε παραστεί ανάγκη.
Αεροψεκασμοί διεξάγονται όταν αυτό κριθεί αναγκαίο, για την καταπολέμηση μεγάλων πληθυσμών κουνουπιών και χειρονόμων σε περιοχές όπου παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα, ειδικότερα κατά την περίοδο εκκόλαψης τους, όπως οι περιοχές των αλυκών, σε συνεργασία με τους τοπικούς Δήμους, αρμόδια Τμήματα και Υπηρεσίες.
Τα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια των αεροψεκασμών είναι σε όλες τις περιπτώσεις βιολογικά, και το κοινό τηρείται ενήμερο, ειδικότερα οι κάτοικοι της περιοχής και οι μελισσοκόμοι, για το πρόγραμμα υλοποίησης αεροψεκασμών και τη λήψη τυχόν προληπτικών μέτρων.
Έρευνα – Διάσωση
Οι επιχειρησιακές δυνατότητες της Μονάδας Πτητικών Μέσων δεν περιορίζονται μόνο στην αεροπυρόσβεση και τους αεροψεκασμούς. Η Μονάδα είναι ενταγμένη ως επικουρικό μέσο στα Εθνικά Σχέδια Έρευνας – Διάσωσης «Νέαρχος» και «Τεύκρος», που τελούν υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο του Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης, με δυνατότητες επιχειρήσεων στο χερσαίο, εναέριο και θαλάσσιο χώρο που περιλαμβάνεται στην περιοχή ευθύνης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα αεροσκάφη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έρευνα περιοχής, αεροπυρόσβεση ή ακόμη για εναέριο συντονισμό επιχειρήσεων άλλων αεροσκαφών Έρευνας - Διάσωσης.
Πετρελαιοκηλίδες
Μέσω του Εθνικού Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης για αντιμετώπιση πετρελαϊκής ρύπανσης, τα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται επίσης για εντοπισμό και καταπολέμηση πετρελαιοκηλίδας. Τα αεροσκάφη εκτελούν αεροψεκασμό στην επηρεαζόμενη περιοχή με διασκορπιστικά υλικά τα οποία συστήνονται για ψεκασμό πετρελαιοκηλίδας για να επιταχύνουν τη διαδικασία της φυσικής διασποράς.
Άλλες Επιχειρήσεις
Άλλες εργασίες που διεξάγει η Μονάδα Πτητικών Μέσων είναι η αεροφωτογράφιση, η οποία μπορεί να αφορά εκτίμηση ζημιών μετά από πυρκαγιά / φυσική καταστροφή ή σκοπούς σχεδιασμού / διαχείρισης δασών, εκπαιδεύσεις νέων και υφιστάμενων χειριστών αεροσκαφών και άλλες έκτακτες εργασίες οι οποίες κατά καιρούς ανατίθενται στην Μονάδα, όπως για παράδειγμα στο παρελθόν η αντιμετώπιση σμήνους ακρίδων που εισέβαλε στην Κύπρο. Οι επιχειρήσεις και η λειτουργία της Μονάδας Πτητικών Μέσων διέπετε από το Εγχειρίδιο Πτητικών Επιχειρήσεων το οποίο έχει συγγραφεί για το σκοπό αυτό.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΙΣ
Όσο αφορά τις διαδικασίες αεροπυρόσβεσης που ακολουθούνται στην Κύπρο και το Ειδικό Εθνικό Σχέδιο «ΙΚΑΡΟΣ» για συντονισμό των εναέριων μέσων σε περίπτωση κατάσβεσης πυρκαγιών, διοργανώνονται κάθε χρόνο εκπαιδεύσεις και διαλέξεις από τη Μονάδα Πτητικών Μέσων οι οποίες προσφέρονται στα πληρώματα των αεροσκαφών που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης καθώς και στους Αξιωματικούς Ελέγχου Αεροσκαφών του Τμήματος Δασών, και άλλων εμπλεκόμενων υπηρεσιών.
Όλο το προσωπικό που εργάζεται στην ΜΠΜ καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου προβαίνει στην παρακολούθηση αρχικών και επαναληπτικών εκπαιδεύσεων για την καλύτερη δυνατή ετοιμότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών που προσφέρει.
ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΟΝΑΔΑΣ ΠΤΗΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ
Αεροσκάφη
Η Μονάδα Πτητικών Μέσων διαθέτει δύο αεροσκάφη , το ένα είναι τύπου Thrush 550P, αμερικάνικης κατασκευής κατηγορίας SEAT με κινητήρα Pratt and Whitney (Turboprop) 1050hp και μεταφορική ικανότητα 2050 λίτρων νερού, και το δεύτερο αεροσκάφος τύπου AIR TRACTOR 802F, αμερικάνικης κατασκευής, κατηγορίας SEAT με κινητήρα Pratt and Whitney (Turboprop) 1370hp και μεταφορική ικανότητα 3017 λίτρων νερού.
Τα αεροσκάφη φέρουν τα ονόματα των αείμνηστων λειτουργών του Τμήματος Δασών Παύλου Ιησού (Thrush 550P) και Στέλιου Δημοκρίτου (Air Tractor 802F), οι οποίοι θυσιάστηκαν στο βωμό του καθήκοντος στην προσπάθεια τους να προστατεύσουν το δάσος από τη λαίλαπα της φωτιάς.
Εγκαταστάσεις
Έδρα της Μονάδας Πτητικών Μέσων είναι ο Διεθνής Αερολιμένας Λάρνακας. Σε ένα σύγχρονο και ενιαίο χώρο στεγάζονται τα γραφεία του προσωπικού, το Γραφείο Επιχειρήσεων όπου γίνεται ο συντονισμός των αεροσκαφών κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, η αίθουσα ενημέρωσης πληρωμάτων, το υπόστεγο αεροσκαφών όπου διενεργούνται οι απαραίτητες συντηρήσεις και οι εγκαταστάσεις ταχέως ανεφοδιασμού των αεροσκαφών με νερό, αφρό πυρόσβεσης και επιβραδυντικά υγρά.
Προσωπικό
-
- Η Μονάδα υποδιαιρείται σε τρία κυρίως υπό τμήματα, το Τμήμα Υποστήριξης, το Τμήμα Πτητικών επιχειρήσεων και το Τμήμα Συντήρησης.
- Το προσωπικό το οποίο απαρτίζεται από εξειδικευμένο και διοικητικό προσωπικό ως ακολούθως:
- Τμήμα Πτητικών Επιχειρήσεων - Χειριστές και Πληρώματα Αεροσκαφών,
- Τμήμα Συντήρησης - Μηχανικούς Αεροσκαφών και Λειτουργός Αποθηκών αεροπορικών εξαρτημάτων και
- Τμήμα Υποστήριξης Επιχειρήσεων - Δασικό Προσωπικό και Τακτικό Ωρομίσθιο Προσωπικό.