Όπως αναφέρεται στην Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, μέρος της προσπάθειας για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, είναι ο μετριασμός του προβλήματος, ο οποίος μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Για να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών, πρέπει να σχεδιαστεί κατάλληλα ένα σχέδιο το οποίο να περιλαμβάνει τα μέτρα τα οποία θα ληφθούν για μείωση των εκπομπών, τον αρμόδιο για υλοποίηση των μέτρων, το κόστος υλοποίησης των μέτρων και τον τρόπο υλοποίησης των μέτρων.
Στρατηγικό σχέδιο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
Το Στρατηγικό Σχέδιο της Κύπρου για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου ετοιμάστηκε το 2002.
Από την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το στρατηγικό σχέδιο αντικαταστάθηκε από τις "πολιτικές και μέτρα" που υποβάλλονται κάθε δύο χρόνια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχίζοντας από το 2005.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες συνθήκες και υποχρεώσεις της χώρας, κρίνεται απαραίτητη η ετοιμασία ενός νέου στρατηγικού σχεδίου.
Πρώτο στρατηγικό σχέδιο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
Το πρώτο Στρατηγικό Σχέδιο για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, εκπονήθηκε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, κατόπιν ανάθεσης από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος το 2002.
Το Σχέδιο περιλάμβανε:
• υπολογισμό των εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Κύπρου για το 1990-1998,
• εκτίμηση της εξέλιξης των εκπομπών για τη χρονική περίοδο έως το 2020,
• αξιολόγηση των προοπτικών περιορισμού των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου,
• ανάλυση κόστους οφέλους από την εφαρμογή διαφόρων μέτρων μείωσης των εκπομπών.
Ένα από τα συμπεράσματα ήταν ότι ο τομέας της παραγωγής και χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να αποτελέσει τη βάση επίτευξης των στόχων του Σχεδίου, με προγράμματα και μέτρα που αποτελούν, ήδη, μέρος της ενεργειακής πολιτικής, όπως:
α) Την κατασκευή νέων συμβατικών μονάδων που θα εγκατασταθούν στο σύστημα με καύσιμο το φυσικό αέριο.
β) Την απόσυρση παλαιών μονάδων ατμοστροβίλων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
γ) Την εγκατάσταση αιολικών πάρκων.
δ) Την υλοποίηση σημαντικών παρεμβάσεων στον οικιακό – τριτογενή τομέα που θα στοχεύουν στη διείσδυση αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των κτιρίων.
Σημαντικό ρόλο αξιολογήθηκε πως έπρεπε να διαδραματίσει και ο τομέας των μεταφορών, κυρίως μέσω της ενθάρρυνσης της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς, της προώθησης της χρήσης μικρού κυβισμού οχημάτων, της συστηματικής συντήρησης των οχημάτων, κλπ.
Με βάση τα πιο πάνω, το Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από Πρόταση που υποβλήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, ενέκρινε, στις γενικές του αρχές, το Στρατηγικό Σχέδιο και εξουσιοδότησε τον Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος να συντονίσει τη σταδιακή υλοποίησή του, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και αφού αυτό διαφοροποιηθεί λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις απόψεις των διαφόρων φορέων.
Την περίληψη του πρώτου στρατηγικού σχεδίου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορείτε να το βρείτε εδώ.
Επικαιροποίηση του στρατηγικού σχεδίου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
Στα πλαίσια εφαρμογής του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης ετοιμάζεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας & Τουρισμού, το Ενοποιημένο Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα και την Ενέργεια.
Για την ετοιμασία και την εφαρμογή του, υλοποιείται η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 83.709 ημερομηνίας 15/11/2017 «Εθνικό Σύστημα Διακυβέρνησης για το Κλίμα και την Ενέργεια – Εθνικό Σχέδιο Δράσης 2021-2030».
Η δομή του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης είναι διαθέσιμη εδώ.
Αξιολόγηση μέτρων μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
Στα πλαίσια του σχεδιασμού για επίτευξη των στόχων μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2030 (-24% σε σχέση με το 2005 από τους τομείς εκτός Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου, δηλαδή γεωργία, απόβλητα, μεταφορές, βιομηχανία, κτήρια) αλλά και της επιλογής δράσεων για χρηματοδότηση από τα έσοδα δημοπράτησης δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, εκπονήθηκε μελέτη από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, υπό τον Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος Δρ. Θεόδωρο Ζαχαριάδη, η οποία στόχο είχε να παρουσιάσει η οικονομικότερα βέλτιστες επιλογές δράσεων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Κύπρο. Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και είναι διαθέσιμη εδώ
Μακροπρόθεσμη στρατηγική με ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές
Στα πλαίσια της εφαρμογής της Συμφωνίας των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή και του σχετικού θεσμικού πλαισίου της ΕΕ, ετοιμάστηκε εισήγηση από το Τμήμα Περιβάλλοντος για την Μακροπρόθεσμη Στρατηγική της Κύπρου για ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές, προς μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
Το προσχέδιο της Στρατηγικής είναι διαθέσιμο εδώ.
Στα πλαίσια της Δημόσιας Διαβούλευσης πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 19 Μαρτίου διαδικτυακά Δημόσια Ακρόαση.
Η παρουσίαση που έγινε από το Τμήμα Περιβάλλοντος είναι διαθέσιμη εδώ.
Η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική της Κύπρου για ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές υιοθετήθηκε από το υπουργικό συμβούλιο στις 8/9/2022. Το τελικό κείμενο είναι διαθέσιμο εδώ.
Εθνικό Σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα 2021-2030
Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 2014 συμφωνήθηκε το πλαίσιο για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030. Το 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοίμασε Πρόταση Κανονισμού για τη Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης. Στόχος της Πρότασης είναι να θεσπιστεί το κανονιστικό πλαίσιο διακυβέρνησης της Ενεργειακής Ένωσης για τις πέντε διαστάσεις της. Ο εν λόγω Κανονισμός (Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1999) δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 21/12/2018. Βάσει του εν λόγω Κανονισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν ενοποιημένα σχέδια και εκθέσεις για την Ενέργεια και το Κλίμα στην Επιτροπή ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα της Κύπρου υποβλήθηκε στις 24/1/2019 και είναι διαθέσιμο εδώ.
Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί του προσχεδίου του Εθνικού Σχεδίου 2021-2030 (18/6/2019)
Αξιολόγηση του προσχεδίου του Εθνικού Σχεδίου 2021-2030 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (18/6/2019)
Οι διαφάνειες της τελικής Δημόσιας Παρουσίασης που πραγματοποιήθηκε την 1/11/2019, είναι διαθέσιμες εδώ.
Το τελικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021-2030 της Κύπρου υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 21/1/2020 και είναι διαθέσιμο εδώ.
Μετάφραση του Εθνικού Σχεδίου στα ελληνικά είναι διαθέσιμη εδώ
Επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021-2030
Σε συνέχεια της αρχικής υποβολής του ΕΣΕΚ το 2020 και σύμφωνα με τον Κανονισμό Διακυβέρνησης, τα Κράτη Μέλη υποβάλλουν επικαιροποιημένο προσχέδιο Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021-2030 μέχρι τις 30/6/2023 και τελικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα μέχρι τις 30/6/2024. Η επικαιροποίηση για την Κύπρο κρίνεται αναγκαία λόγω της θεσμικής υποχρέωσης έναντι του σχετικού Κανονισμού Διακυβέρνησης, την μέχρι στιγμής αποτυχία επίτευξης των υφιστάμενων Εθνικών Στόχων και υποχρεώσεων και την αναθεώρηση των εθνικών στόχων για την Ενέργεια και το Κλίμα, (υιοθέτηση πιο φιλόδοξων στόχων) στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Θεσμικού Πλαισίου (Fit-for-55).
Για την επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα ενεργοποιήθηκε το Εθνικό Σύστημα Διακυβέρνησης για την Πράσινη Συμφωνία , μέσα από το οποίο ετοιμάστηκε το προσχέδιο του επικαιροποιημένου Εθνικού Σχεδίου, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 27/7/2023.
Οι διαφάνειες της Δημόσιας Παρουσίασης που πραγματοποιήθηκε την 28/7/2023, είναι διαθέσιμες εδώ.
Το προσχέδιο της Επικαιροποίησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα της Κύπρου υποβλήθηκε στις 28/7/2023 και είναι διαθέσιμο εδώ.
Σχετικά κείμενα
Για οποιεσδήποτε διευκρινήσεις σχετικά με το πιο πάνω θέμα, μπορείτε να απευθύνεστε στον Πρώτο Λειτουργό Περιβάλλοντος κ. Θεόδουλο Μεσημέρη (τηλ. 22408948 και tmesimeris@environment.moa.gov.cy).